Ecuador rơi vào khủng hoảng an ninh chưa từng có từ ngày 07/01/2024 sau vụ vượt ngục của thủ lĩnh băng Choneros. Sau khi ban hành tình trạng khẩn cấp, ngày 09/01, tổng thống Daniel Noboa đã tuyên bố Ecuador đang trong tình trạng « xung đột vũ trang trong nước », ra lệnh huy động quân đội, cảnh sát « tiêu diệt » các băng đảng buôn bán ma túy sau khi nhiều tội phạm tấn công và xả súng ngay trong chương trình truyền hình trực tiếp.
Đăng ngày: 10/01/2024
Hỗn loạn bắt đầu từ vụ vượt ngục của Adolfo Macias, biệt danh « Fito », và một tội phạm khác bị cáo âm mưu sát hại lãnh đạo văn phòng công tố. Nhiều vụ nổi loạn xảy ra trong tù và tại nhiều tỉnh trên, bắt quản giáo và cảnh sát làm con tin. Tổng thống 36 tuổi đã công bố danh sách nêu đích danh các băng đảng cần « tiêu diệt ».
Đến ngày 09/01 sau vụ tấn công hai đài truyền hình, tổng thống Noboa đã ra lệnh « cho các lực lược vũ trang và cảnh sát quốc gia can thiệp » để « bảo đảm chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ chống nạn tội phạm có tổ chức, các tổ chức khủng bố và thành phân vô chính phủ ».
Thông tín viên RFI Eric Samson tại Quito cho biết thêm :
Chiều thứ Ba (09/01), một nhóm tội phạm trẻ, đầy vũ trang, đã xông vào cơ sở của hai kênh truyền hình nhà nước TC và Gamavision ở thành phố Guayaquil. Thông điệp của họ được phát trực tiếp trên truyền hình : « Đừng có đùa với mafia ». Sau khi đe dọa các nhà báo, nhân viên hành chính và kỹ thuật, cuối cùng 13 kẻ tội phạm đã bị cảnh sát bắt.
Ngược lại, chính phủ chưa kiểm soát lại được nhiều nhà tù. Trên các mạng xã hội, phạm nhân đe dọa các con tin bị họ bắt giữ : « Vì chính phủ không quan tâm đến mạng sống của tù nhân nên chúng tôi cũng không màng đến mạng sống của các công chức, cảnh sát, quản giáo. Những lời đe dọa của chính phủ, rồi tình trạng khẩn cấp không làm chúng tôi sợ vì chúng tôi đã chết rồi ».
Các băng đảng tội phạm cố tình gây lo sợ, hỗn loạn khi tấn công bừa bãi xe ô tô, nhiều tòa nhà công, thậm chí tới tận trung tâm lịch sử ở Quito, bắt cóc 7 cảnh sát. Có lẽ là nhằm đánh lạc hướng để những kẻ cầm đầu băng đảng chạy trốn, trong đó có Adolfo Macias, biệt danh « Fito », ông trùm của băng Choneros.
22 nhóm tội phạm có tổ chức hiện bị coi là « tổ chức khủng bố ». Đô đốc Jaime Vela, chỉ huy Lực lượng vũ trang liên quân, đã nhận được lệnh rất rõ ràng. Ông cho biết : « Kể từ giờ, mọi tổ chức khủng bố bị nêu trong sắc lệnh của tổng thống sẽ bị coi là một mục tiêu quân sự ».
Phía Quốc Hội muốn bỏ phiếu thông qua một đạo luật ân xá để bảo vệ lực lượng cảnh sát và quân đội sẽ phải sử dụng đến vũ khí của họ.
Theo AFP, Adolfo Macias, biệt danh « Fito », 44 tuổi, cầm đầu băng Choneros có khoảng 8.000 người, đã vượt ngục ở Guayaquil (tây nam Ecuador) hôm 07/01. Hai ngày sau, đến lượt Fabricio Colon Pico, thủ lĩnh băng Los Lobos nổi tiếng, cũng vược ngục.
Tình trạng bạo lực lan rộng ở Ecuador kể từ khi nước này thành điểm chính xuất khẩu cocain được sản xuất ở Peru và Colombia. Số ca ám sát trên đường phố đã tăng 800% trong khoảng 2018 đến 2023, có nghĩa là tăng từ 6 lên thành 46 người chết/100.000 dân. Năm 2023, có 7.800 trường hợp sát hại, 220 tấn ma túy bị tịch thu.
