- Tác giả,James Waterhouse
- Vai trò,Phóng viên Ukraine ở Kherson
- 22 tháng 1 2024
Có rất ít nơi nào tại Ukraine mà từ đó bạn có thể phóng tầm mắt đến vùng lãnh thổ đang bị Nga chiếm đóng.
Bờ tây con sông Dnipro ở thành phố Kherson là một trong số đó.
Bạn không thể nhìn thấy binh lính Nga ở bờ sông thấp và bùn lầy bên kia, nhưng bạn biết họ ở đó.
Tiếng pháo ập đến khi chúng tôi tới một khu chung cư bỏ hoang, như một lời gợi nhắc chói tai.
Trong chiến tranh, pháo kích là điều không có gì xa lạ. Nhưng đơn vị chúng tôi gặp đang phải đương đầu với một trong những vũ khí hiện đại quan trọng trong cuộc xâm lược này, đó là drone (thiết bị bay không người lái).
Đứng nép vào một bên tòa nhà và ẩn nấp dưới cầu thang, chúng tôi được dẫn vào bên trong, từ những cơn gió mùa đông buốt giá chuyển sang sự ấm cúng trong một phòng khách quân sự.
Mùi thuốc lá điện tử hương dâu tây trên người những binh lính Ukraine đang ngồi trên những chiếc ghế bành, với vẻ ngoài tập trung tĩnh tại bên cạnh lon nước tăng lực Monster.
Bạn thấy rằng tấm giấy dán tường hoa hòe phía sau không phải là sự lựa chọn của họ.
Artem, một phi công 20 tuổi, đột nhiên đứng dậy. Họ được biết quân Nga đã phóng một thiết bị drone từ phía bờ bên kia.
Tymur, chỉ huy đội Samosud thuộc Lữ đoàn Vệ binh Quốc gia số 11 của Ukraine giải thích: “Chúng đến từ một địa điểm mà chúng tôi biết”.
“Mục tiêu của chúng tôi là hạ các phi công. Chúng tôi nắm được tọa độ nên sẽ bay tới đó ngay bây giờ.”
Có ít nhất hàng chục chiếc drone trên sàn nhà – tất cả đều chứa đầy lựu đạn.
Một con mèo, linh vật không chính thức của đơn vị, chui rúc vào một trong những cánh quạt.
Drone được mang ra ngoài khi Artem đeo bộ kính thực tế ảo (VR) của mình.
Chúng tôi xem màn hình hiển thị khi anh ấy cho chiếc drone di chuyển qua sông, tiến vào lãnh thổ bị chiếm đóng. Từ vị trí thuận lợi này, không có dấu hiệu rõ rệt nào của sự sống.
Sau vài km, chiếc drone của Artem bay đến một khu công nghiệp. Nó di chuyển qua một nhà kho trước khi bay sát một dãy nhà chung cư, giống như căn hộ chúng tôi đang ngồi.
Cuối cùng, anh ta phát hiện ra một ăng-ten bên cạnh cửa sổ ở cầu thang và bay thẳng vào đó. Màn hình chuyển sang màu xanh. Artem thở ra và gỡ bộ VR xuống.
Artem nói: “Khi lần đầu tiên làm điều này chúng tôi cảm thấy thật xúc động. “Bây giờ đây là công việc bình thường.”
“Tôi không có đủ thời gian để chơi game trước [cuộc xâm lược toàn diện]. Giờ thì tôi đang tranh thủ!”
Họ phóng một chiếc drone khác nhưng màn hình chuyển sang màu xanh ngay khi nó băng qua sông.
Người Nga đã bật hệ thống phá sóng.
Chiếc drone thứ ba sau đó thực hiện cuộc hành trình tương tự. Lần này chiếc drone vượt qua được và Artem quay trở lại khu chung cư.
Anh ta có thể xác nhận ăng-ten đã bị phá hủy. Khi pin còn đủ cho 10 phút, anh ta cho nó bay đi để dò xem có phát hiện hay tiêu diệt được những gì khác không.
Đơn vị của Artem đang nhắm vào con đường chính mà người Nga sử dụng để vận chuyển vật tư. Dân thường bị cấm lái xe ở đó, vì vậy các phi công điều khiển drone của Ukraine đã dùng bánh xe tông vào bất cứ thứ gì.
Artem phát hiện một trạm kiểm soát của Nga và bay về phía đó. Thật không may cho anh, quân Nga sử dụng súng áp chế drone và màn hình chuyển sang màu xanh khi anh cho drone bay đến gần. Anh lại thở dài.
Tymur nói: “Cho dù chúng tôi có đánh trúng vào những nơi tương tự nhau bao nhiêu lần đi chăng nữa, [người Nga] vẫn liên tục tăng cường lực lượng”. “Họ thuộc kiểu không biết sợ là gì.”
Với mỗi chiếc drone có giá khoảng 500 USD, đó là một chu kỳ của việc phóng, tìm kiếm và tiêu diệt liên tục.
Tuy nhiên, lợi thế đạt được có thể rất đáng kể. Tymur cho biết nhóm của anh từng phá hủy hệ thống tên lửa phòng không S-350 trị giá 136 triệu USD.
Drone đồng nghĩa là người Nga không thể ẩn náu ở bất cứ đâu trong phạm vi 10 km tính từ tiền tuyến.
Nhưng điều quan trọng nhất là những kẻ xâm lược đang làm điều tương tự với người dân Ukraine.
Dưới sự giám sát liên tục của drone và sự bắn phá của kẻ thù, sự sống dần thoi thóp trên đường phố Kherson. Ngoài việc di chuyển hạn chế lên Dnipro gần thị trấn Krynky, các cuộc tấn công của Ukraine ở đây chỉ mang tính thăm dò và đòi hỏi sự kiên nhẫn.
Trong một công viên phủ đầy tuyết ở Kherson, chúng tôi gặp một đội phòng không cơ động dưới lối đi có mái vòm. Chúng tôi được yêu cầu di chuyển theo nhóm nhỏ để quan sát drone của Nga.
Khi chúng tôi sải bước về phía trước trong bộ giáp chống đạn, những người dắt chó đi dạo quay lưng lại với chúng tôi với vẻ có chút bối rối.
“Biệt hiệu của tôi là King,” phó chỉ huy Lữ đoàn phòng thủ lãnh thổ 124 nói khi đập tay để chào hỏi. Họ đang vây quanh một chiếc xe tải đăng ký ở Anh với một khẩu súng máy cỡ nòng 50 mm gắn ở phía sau.
“Chúng tôi làm việc 24/7,” ông nói. “Chúng tôi tiêu diệt tất cả các loại drone, chủ yếu là Shahed do Iran sản xuất.”
“Các nhà máy của Nga đang gia tăng sản xuất phục vụ quân đội. Họ không ngừng tăng cường sức mạnh. Tại thời điểm này, họ hoạt động không ngừng nghỉ”.
Vậy King có nghĩ liệu lực lượng Ukraine có thể vượt sông với binh số đông đảo trong năm nay không?
“Thật khó để nghĩ về chuyện đó,” ông đáp. “Chúng tôi chỉ đang làm công việc của mình để đảm bảo điều đó xảy ra càng sớm càng tốt.”
Với các gói viện trợ quân sự lớn đang bị rơi vào thế bế tắc liên quan đến những bất đồng chính trị ở Mỹ và Liên minh châu Âu, Ukraine đang phải xoay sở và tự thân vận động.
Một gói viện trợ quân sự trị giá 2,5 tỷ bảng Anh mới từ London đã được Ukraine đón nhận, trong đó 200 triệu bảng được dành riêng cho drone. Nhưng Tổng thống Volodymyr Zelensky cũng đã cam kết sẽ sản xuất một triệu chiếc như vậy ở biên giới Ukraine.
Ở vùng ngoại ô Kherson, trên một cánh đồng tuyết phủ giá băng, các phi công thực hành lái bằng drone với chai nhựa buộc bên dưới thay cho lựu đạn.
Chỉ mất 14 giờ đào tạo để đủ tiêu chuẩn trở thành phi công lái drone. Chính phủ Ukraine đang khuyến khích người dân tham gia huấn luyện miễn phí cũng như sản xuất drone trong nước để gửi đến tiền tuyến.
Đội chiếc mũ trùm đầu, Stitch giải thích tầm quan trọng của drone trong cuộc chiến tranh hao mòn này.
Người chỉ huy drone nói: “Chúng tôi đang tham gia vào một cuộc đấu tranh về công nghệ, một cuộc chạy đua vũ trang: ai sẽ là người đầu tiên phát minh ra cái gì, ai sẽ lắp ráp thứ gì đó hay ho”.
Người ta thừa nhận rộng rãi rằng một số cải tiến hiện nay cần phải diễn ra cùng lúc để tiền tuyến có những bước thay đổi đáng kể.
Tổng tư lệnh Ukraine, Tướng Valerii Zaluzhnyy nói với tạp chí Economist vào tháng 11 rằng Nga và Ukraine đã “đạt đến trình độ công nghệ khiến đôi bên rơi vào bế tắc”.
Vấn đề đối với Ukraine chưa bao giờ là những gì được các đồng minh cung cấp mà là khi nào.
Stitch nói: “Trong Thế chiến thứ Nhất, ngành hàng không đã ra đời. Bây giờ chúng ta đang bắt đầu cuộc chiến tranh drone trong tương lai, có thể trong hai thập kỷ nữa sẽ lật ngược tình thế của bất kỳ cuộc chiến nào.”
