Ba quân nhân Mỹ đã thiệt mạng trong vụ tấn công bằng drone hôm 28/01/2024 vào một doanh trại ở Jordanie giáp biên giới Syria. Ngay lập tức, Hoa Kỳ lên án các lực lượng thân Iran và tuyên bố sẽ « đáp trả nghiêm khắc ».
Đăng ngày: 30/01/2024
Thế nhưng, tổng thống Biden rơi vào thế khó xử : Đáp trả thế nào để không bị đảng Cộng Hòa coi là « hèn nhát » trước Iran, nhưng lại không để nhánh cấp tiến trong đảng Dân Chủ lên án ? Và đáp trả thế nào để không trở thành đối đầu trực tiếp với Iran, khiến xung đột lan rộng ?
Nguy cơ « Iran tính toán nhầm, phạm sai lầm như vụ tấn công » gây thiệt hại nhân mạng cho lính Mỹ là điều mà « chính quyền và các đồng minh của Mỹ, dù là các nước Ả Rập, lo ngại » bởi vì, theo nhận định với AFP của giáo sư Gordon Gray, Đại học George Washington, « Mỹ sẽ phải đáp trả ở mức cao hơn ».
Chuyên gia Alex Plitsas, trung tâm tư vấn Atlantic Council tại Washington, đánh giá chính phủ Biden đứng trước « thách thức phải đáp trả đủ tầm mức để ngăn các cuộc tấn công mới nhắm vào lực lượng Mỹ, nhưng lại không được gây ra một cuộc chiến mới ở trong vùng ». Cho tới nay, Hoa Kỳ vẫn nhấn mạnh là không muốn chiến tranh lan rộng trong vùng.
Đáp trả xứng tầm đề không bị coi là « hèn nhát » ?
Kể từ sau vụ thảm sát do lực lượng Hamas gây ra ngày 07/10/2023 ở Israel, quân đội Mỹ đồn trú trong vùng bị tấn công hơn 100 lần. Cho tới giờ, Washington tính toán rất kỹ đòn trả đũa, chủ yếu thông qua các vụ tấn công nhằm làm suy yếu khả năng phóng rocket, tên lửa hoặc drone của các lực lượng vũ trang thân Iran, như lực lượng Houthi Yemen.
Nhưng « chiến lược răn đe của chính quyền Biden đã thất bại thảm hại », theo thượng nghị sĩ Cộng Hòa Lindsay Graham. Tổng thống 81 tuổi bị phe đối lập Cộng Hòa chỉ trích là « hèn nhát » trước Iran, « không xứng làm tổng tư lệnh tối cao», trong bối cảnh cuộc vận động tranh cử tổng thống bước vào giai đoạn cao trào.
Vì vậy, giám đốc nghiên cứu Colin Clarke tại Trung tâm Soufan New York cho rằng ông Biden « không còn lựa chọn nào khác là đáp trả », bởi vì « phe Cộng Hòa có thể nói rằng nhiều quân nhân đã chết dưới thời Biden, nhưng tổng thống lại không trừng phạt mạnh, trong khi Trump đã trừ khử tướng Soleimani », được coi là kiến trúc sư quân sự của Iran, vào tháng 01/2020. Cựu tổng thống 77 tuổi, ứng cử viên của đảng Cộng Hòa, vẫn cố thể hiện là một người có khả năng bảo đảm an ninh cho Hoa Kỳ mà không dính vào các cuộc xung đột trên thế giới.
Tuy nhiên, nếu trừng phạt thủ phạm vụ tấn công ngày 28/01, ông Joe Biden có nguy cơ bị nhánh cấp tiến trong đảng Dân Chủ xa lánh. Đây lại là điểm bất lợi cho ông, theo chuyên gia Colin Clarke, vì « ông không được phép mất quá nhiều phiếu bầu vào lúc đang gặp khó khăn với giới trẻ và những người chỉ trích ông đã để Israel tự tung tự tác ».
Đáp trả nhưng không để xung đột lan rộng
Khi vận động tranh cử tổng thống hồi tháng 07/2019, ông Biden muốn đối thoại với Iran, đến cuối nhiệm kỳ ông phải chọn, hoặc là tiếp tục chính sách răn đe, hoặc phải đánh mạnh, kèm theo là nguy cơ leo thang. Mục tiêu của Iran từ ngày 07/10 là « tránh chiến tranh với Israel và Hoa Kỳ, nhưng sử dụng cơ hội này để gây sức ép với cả hai đối thủ trong khuôn khổ một kế hoạch lâu dài hơn ». Sự đối lập giữa chiến lược của Mỹ và ý đồ của Iran đang làm gia tăng nguy cơ đối đầu quân sự.
Giáo sư Gordon Gray, Đại học George Washington, cho rằng, nếu đáp trả, có lẽ Hoa Kỳ sẽ nhắm đến « một mục tiêu quân sự hoặc Lực lượng Vệ binh Cách Mạng Hồi Giáo ngay bên trong Iran ». Nhưng ông cũng lưu ý là chính quyền Biden « chú ý để không hành xử thái quá mà chỉ truyền tải thông điệp rằng các vụ tấn công sẽ không được dung thứ ».
Năm năm trước, ông Joe Biden hứa sẽ chấm dứt « những cuộc chiến không hồi kết (của Mỹ) ở Afghanistan và Trung Đông » nếu ông được bầu làm tổng thống. Đến cuối nhiệm kỳ, chính phủ của ông lại bị kéo vào một cuộc xung đột từ xa với Iran, do các lực lượng vũ trang thân Teheran gây ra.
