“Chiến thắng lớn cho nước Mỹ,” ông Trump viết trên mạng xã hội X (Twitter) của mình sau khi nhận phán quyết của Tòa án Tối cao Hoa Kỳ, theo đó ông được phép có tên trong phiếu bầu sơ bộ nhằm lựa chọn ứng cử viên Tổng thống của Đảng Cộng hòa tại bang Colorado.
Phán quyết được đưa ra hôm 4/3, chỉ một ngày trước cuộc bỏ phiếu sơ bộ tại bang Colorado trong ngày Siêu Thứ Ba hôm nay.
Tòa án, với đa số là phe bảo thủ (sáu trên chín người) bao gồm ba người được Trump bổ nhiệm, đã quyết định nhanh chóng về vấn đề loại bỏ phiếu bầu hơn so với vấn đề về quyền ‘‘miễn trừ truy tố ’’ – điều này là có lợi cho ông Trump.
Sự chậm trễ trong việc quyết định quyền ‘‘miễn trừ truy tố” có thể giúp ông Trump trì hoãn các phiên tòa hình sự.
Ngoài vụ việc trên, ông Trump cũng đã bị cấm tham dự vòng phiếu bầu sơ bộ ở Maine và Illinois dựa trên Tu chính án thứ 14.
Tuy nhiên, những phán quyết này đã bị hoãn lại trong khi chờ phán quyết của Tòa án Tối cao trong vụ Colorado.
Động thái hôm qua của Tòa án Tối cao được cho là sẽ mở đường cho ông Trump tiếp tục có mặt trong lá phiếu ở mọi bang, bao gồm cả ở Maine và Illinois.
Bên cạnh đó, cũng có nhiều nghi vấn và xem xét về quyền ứng cử của ông Trump ở các bang như California, Illinois, Virginia và các bang khác – với kết quả trái ngược nhau.
Hàng chục khiếu nại tương tự đã được các tòa án cấp dưới, hội đồng bầu cử hoặc các bang vụ khanh xem xét trong năm qua.
Gần như tất cả đều bị bác bỏ với nhiều lý do khác nhau, bao gồm thủ tục không nhất quán, những câu hỏi đặt ra về việc liệu nhánh tư pháp có quyền vận dụng “điều khoản nổi loạn” để tranh cãi ý nghĩa chính xác của những thuật ngữ này hay không.
Trong vụ Colorado, Tòa án Tối cao Hoa Kỳ kết luận rằng “các bang có thể tước tư cách những người đang hay cố gắng nắm giữ các chức vụ cấp bang. Tuy nhiên, theo Hiến pháp Hoa Kỳ, các bang không có quyền thực thi Mục 3 của Tu chính án thứ 14 đối với các chức vụ cấp liên bang, đặc biệt là vị trí tổng thống.”
Mục 3 của Tu chính án thứ 14 trong Hiến pháp Hoa Kỳ cấm những cá nhân nắm giữ chức vụ công nếu tham gia vào các hoạt động “nổi dậy hoặc nổi loạn” chống lại đất nước sau khi đã cam kết ủng hộ và bảo vệ Hiến pháp.
Bang vụ khanh Colorado, bà Jena Griswold, bày tỏ sự thất vọng trước phán quyết [của Tòa án Tối cao Hoa Kỳ], cho rằng phán quyết này đã “lấy mất thẩm quyền” tước tư cách tham dự vòng phiếu bầu sơ bộ của các bang.
“Colorado đáng lẽ nên có thẩm quyền loại bỏ những người có hành vi vi phạm lời thề khỏi danh sách phiếu bầu của mình,” bà Griswold viết trong một bài đăng trên mạng xã hội.
Ngược lại, ông Trump lại rất vui vẻ đón nhận phán quyết trên và nói trong một dịp xuất hiện ở Florida:
“Cơ bản thì quý vị không thể loại ai đó khỏi cuộc đua chỉ bởi vì đối thủ muốn như vậy.”
Ông Trump nói hy vọng quyết định này sẽ giúp đoàn kết đất nước, ngay trước khi chỉ trích các đối thủ chính trị và công tố viên đứng sau bốn vụ án hình sự chống lại ông.
Hiện tại, ông Trump là ứng cử viên sáng giá của Đảng Cộng hòa hướng tới cuộc đua với Tổng thống Joe Biden thuộc Đảng Dân chủ trong cuộc bầu cử ngày 5/11 sắp tới.
Bà Nikki Haley, cựu Thống đốc Nam Carolina, là đối thủ duy nhất còn lại của ông Trump trong cuộc đua đề cử trong đảng.
Trước đó, ngày 19/12/2023, Tòa án Tối cao bang Colorado ra phán quyết rằng ông Trump không đủ tư cách tham gia cuộc bỏ phiếu sơ bộ lựa chọn ứng cử viên tổng thống của Đảng Cộng hòa tại bang này.
Quyết định được đưa ra chuẩn theo Mục 3 của Tu chính án thứ 14 trong Hiến pháp Hoa Kỳ – điều luật này cấm các cá nhân nắm giữ chức vụ công nếu tham gia vào các hoạt động “nổi dậy hoặc nổi loạn” chống lại đất nước sau khi đã cam kết ủng hộ và bảo vệ Hiến pháp.
Trong trường hợp của ông Trump, Tòa án Tối cao Colorado cho rằng ông Trump có tham gia kích động và ủng hộ cuộc bạo loạn tại Điện Capitol ngày 6/1/2021.
