Hồng Kông chịu mất vị thế trung tâm tài chính để trung thành với chính sách an ninh của Bắc Kinh ? Luật an ninh mới của Hồng Kông, chính thức có hiệu lực ngày 23/03/2024, buộc giới doanh nghiệp nước ngoài ráo riết tìm cố vấn tư pháp để phòng ngừa rủi ro từ những biện pháp mơ hồ.
Đăng ngày: 22/03/2024
Từ năm 2020, Hồng Kông không còn là đặc khu hành chính theo đúng nghĩa mà giống như bất kể đô thị lớn nào của Trung Quốc sau khi Luật An ninh Quốc gia chính thức được áp dụng. Truyền thông độc lập bị đóng cửa, xã hội dân sự bị trấn áp, nhiều nhà đấu tranh vì dân chủ bị bắt hoặc phải lưu vong. Hồng Kông sẽ chịu thêm tròng mới với Điều 23 – Luật An ninh của riêng đặc khu – bổ sung thêm 5 tội : phản bội, nổi loạn, gián điệp và đánh cắp bí mật Nhà nước, phá hoại gây nguy hiểm cho an ninh quốc gia, ly khai và can thiệp từ bên ngoài.
Nhà đầu tư nước ngoài thiếu niềm tin vào chính quyền
Phòng Thương mại Hồng Kông khẳng định luật mới sẽ biến đặc khu hành chính thành « bến đỗ an toàn hơn cho các công ty, cũng như cho các doanh nhân Hồng Kông và nước ngoài hoạt động tại chỗ ». Thậm chí, quan chức chính phủ Hồng Kông và chính quyền trung ương Bắc Kinh cố thuyết phục rằng luật mới không nghiêm khắc hơn so với một số nước, kể cả ở Mỹ, Anh và Singapore.
Tuy nhiên, theo nhận định của trang The Diplomat ngày 22/03, nội dung của Điều 23 mông lung và rộng đến nỗi tất cả đều có thể bị coi là bí mật Nhà nước, ví dụ những thông tin về « phát triển kinh tế hoặc xã hội » của Hoa lục và Hồng Kông. Tự do ngôn luận sẽ không còn, thay vào đó là những sợ hãi, dè chừng trong lời nói. Giới doanh nghiệp, nhà đầu tư nước ngoài thì quan ngại những nguy cơ liên quan đến các tội « can thiệp của các thế lực bên ngoài, gián điệp, bí mật Nhà nước ».
Một số doanh nghiệp hoạt động tại Hồng Kông đang tìm tư vấn pháp lý về cách đối phó với chính quyền liên quan đến các điều khoản « bí mật Nhà nước ». « Việc này cho thấy sự thiếu tin tưởng vào chính quyền Hồng Kông, hiện phụ thuộc vào Bắc Kinh », theo nhận định của một nhà lãnh đạo doanh nghiệp nước ngoài xin ẩn danh khi trả lời Reuters.
Hồng Kông không còn là trung tâm tài chính ?
Cả một rừng quy định chồng chất đẩy « đặc khu ngày càng xích gần với chế độ an ninh quốc gia nghiêm ngặt của chủ tịch Tập Cận Bình » khiến giới doanh nhân lo ngại là « có thể sẽ làm giảm vai trò quốc tế của Hồng Kông ». Ông Weiheng Chen, cộng tác viên chính của văn phòng luật Mỹ Wilson Sonsini, nhận định « đối với cộng đồng doanh nghiệp quốc tế và các nhà đầu tư tài chính, hệ thống Thông luật – Common law và quy tắc công bằng của Hồng Kông có tầm quan trọng như là tự do thông tin và khả năng chuyển đổi tiền tệ ». Nhưng những tự do này sẽ bị luật mới « giám sát chặt chẽ và đánh giá ».
Một số doanh nghiệp đã chọn rời Hồng Kông, chuyển trụ sở sang khu vực được cho là an toàn hơn, như Singapore. Những doanh nghiệp tiếp tục ở lại Hồng Kông buộc phải lập hàng loạt kế hoạch khẩn cấp. Một nhà lãnh đạo doanh nghiệp cho biết : « Chúng tôi đang tìm kiếm tư vấn khẩn cấp về hai điểm chính. Thứ nhất, liệu những nghiên cứu của chúng tôi về doanh nghiệp và về các cá nhân liệu có nguy cơ rơi vào vùng nguy hiểm không ? Thứ hai, chúng tôi phải làm thế nào để có thể quản lý an toàn mối quan hệ với các quỹ đầu tư liên quan đến các chính phủ nước ngoài. Điều này gồm cả việc chúng tôi chia sẻ dữ liệu những nghiên cứu mình ».
Năm 2023, chính quyền Bắc Kinh đã thắt chặt quy định truy cập thông tin, kể cả nhưng thông tin có trên hệ thống dữ liệu của các doanh nghiệp Trung Quốc. Biện pháp quy định về dữ liệu này « ngày càng vươn tới Hồng Kông ».
« Chỉ có vài trung tâm tài chính trên thế giới và Hồng Kông nằm trong số đó ». Nhận định của tỉ phú Hồng Kông Lý Gia Thành, khi trả lời phỏng vấn hãng tin Reuters, cho thấy rõ sự tiếc nuối, bất lực về quyết định siết chặt an ninh. Ông chủ của CK Asset, một trong những tập đoàn bất động sản lớn nhất đặc khu hành chính, cho rằng « Hồng Kông cần bảo vệ vị trí trung tâm tài chính quốc tế. Hồng Kông đã dày công để đạt được và không thể để bị mất ». Nhưng tình hình hiện nay cho thấy chính quyền đặc khu không có ý định bảo vệ thành tựu này.
