Cuộc tấn công trực tiếp chưa từng có của Iran vào Israel hôm 13/04:2024 đã gây bất ngờ đối với cộng đồng quốc tế. Do áp lực của các đồng minh, đặc biệt là Hoa kỳ, Israel dường như vẫn ngần ngại hành động trả đũa. Đánh nhanh và mạnh có nguy cơ làm bùng lên xung đột lớn hay kéo dài thời gian để giành một thắng lợi ngoại giao?
Đăng ngày: 16/04/2024
Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu đến giờ vẫn chưa ra một quyết định dứt khoát, chưa có phát biểu nào trước quốc dân sau trận mưa tên lửa và drone Iran. Ông đã triệu tập hai cuộc họp nội các chiến tranh và điện đàm với tổng thống Mỹ Joe Biden.
Hôm qua (15/04), ông Netanyahu mới có một tuyên bố trên mạng X. Với giọng điệu rất ngoại giao, ông kêu gọi « cộng đồng quốc tế giữ đoàn kết để chống trả sự hung hãn của Iran, mối đe dọa hòa bình thế giới ».
Chưa hề có gì rõ ràng trong cách đáp trả cuộc tấn công trực tiếp đầu tiên của Iran sẽ ra sao.
Trong 45 năm qua, hai kẻ thù thề không đội trời chung này đã quen với việc chống nhau qua các hoạt động bí mật, không tuyên bố hoặc hành động thông qua các tổ chức phi Nhà nước, chẳng hạn như Hezbollah ở Liban được Teheran hậu thuẫn.
Quy mô tấn cuộc công trực diện lần này cho thấy tiềm lực và sức mạnh quân quân sự của họ là không thể xem thường.
Liệu đó có phải là lý do để thủ tướng Netanyahu phải tính toán cân nhắc trong khi áp lực với ông gia tăng từ bên ngoài đến bên trong nước, theo hai hướng đối lập nhau. Các bộ trưởng của ông thì không ngại lớn tiếng đe dọa một cuộc đáp trả «nghiền nát » kẻ thù. Phe đối lập chỉ trích ông Netanyahu chỉ biết đặt tính toán chính trị cá nhân của mình lên trên.
Đồng minh truyền thống của Israel là Hoa Kỳ đã ngỏ ý cho biết không muốn « cuộc chiến tranh mở rộng với Iran » và cảnh báo sẽ không tham gia chiến dịch trả đũa Iran dù chính Mỹ, Pháp và Anh đã từ ngoài bảo vệ Israel trước đợt tấn công vừa rồi của Iran.
Một chi tiết khác cho thấy dù Iran mở cuộc tấn công quy mô lớn nhưng mục tiêu không hẳn là muốn xóa tên Israel trên bản đồ thế giới như các lãnh đạo ở Teheran trước đó từng tuyên bố. Chế độ Teheran thông báo công khai rằng họ đã cảnh báo các đồng minh trong vùng và cả Mỹ trước khi bắt đầu chiến dịch không kích. Vì thế tên lửa và drone của Iran đã bị đánh chặn hiệu quả gần như tuyệt đối. Sau cuộc tấn công chớp nhoáng, Iran tuyên bố coi « vụ việc đã khép lại » và không quên đe dọa sẽ tấn công dữ dội hơn nếu Israel có hành động trả đũa.
Một khi Mỹ và đồng minh phương Tây đã can ngăn không nên mở rộng cuộc chiến với Iran thì Israel không thể không cân nhắc. Trong vụ tấn công ồ ạt vừa qua, nếu không có sự can dự bảo vệ của đồng minh, hệ thống phòng không « Vòm sắt » của Israel dù hiệu quả đến đâu chắc chắn sẽ quá tải khó có thể chống đỡ được trận mưa tên lửa và drone.
Theo giới quan sát, một liên minh chiến thuật do Hoa Kỳ, Anh, Pháp lãnh đạo kéo theo những nước trong vùng như Jordani hay có thể cả Ả Rập Xê Út, là một dự định mà Israel đã tính đến từ nhiều năm nay. Gần đây nhất hồi tháng 9/2022, Israel đã ngỏ ý mong muốn lập một « liên mình răn đe » Iran và đã kêu gọi nhiều nước, trong đó có Pháp, hỗ trợ tuy nhiên dự án này vẫn chưa thành công.
Cái lợi về ngoại giao này sẽ là rất quý gia đối với Tel Aviv nhất là vào lúc cuộc chiến tranh với Hamas đang khiến Israel ngày càng bị cô lập.
Do đó, để không làm mất lòng các đồng minh của mình, Israel có thể trì hoãn các cuộc trả đũa có thể xảy ra.
Calev Ben-Dor, nhà phân tích của bộ Ngoại Giao Israel cho rằng “sẽ rất hữu ích nếu duy trì liên minh phòng thủ phương Tây – các nước Hồi giáo Sunit – Israel”. Chuyên gia này giải thích thêm: “Đồng thời, ở Trung Đông, bạn không thể bị tấn công bởi hơn 300 tên lửa và máy bay không người lái mà không làm gì cả”. Ben Dor nhận dịnh thêm, « sẽ không có gì xảy ra trong mười lăm ngày tới. Đó không phải là điều gì khiến Israel phải hành động ngay, nhưng Israel sẽ đáp trả, có lẽ theo cách kín đáo hơn, vào thời điểm và địa điểm thích hợp ».
Giới phân tích đều nhất trí rằng đó sẽ không phải là một cuộc đáp trả « trực diện », lựa chọn mà Hoa Kỳ đã không tán thành.
