Một thị trấn yên bình ở Philippines đã trở thành tâm điểm chú ý của cả nước sau khi thị trưởng nơi đây bị cáo buộc là gián điệp của Trung Quốc.
Bamban là một thị trấn bình thường ở vùng đồng bằng trồng lúa nước phía bắc thủ đô Manila.
Thị trưởng thị trấn, bà Alice Guo, là một công chức trẻ và năng động.
Thường xuất hiện với chiếc kính râm, mái tóc đen dài và nụ cười thường trực trên môi, nữ thị trưởng 35 tuổi nói tiếng Tagalog không pha giọng nước ngoài và thích mặc đồ màu hồng ở nơi công cộng.
Dường như không có gì trong đời tư của bà – bà kể mình lớn lên ở một trang trại nuôi heo – gióng lên một hồi chuông cảnh báo, cho đến khi bà được gọi ra chứng thực trước phiên điều trần của Thượng viện Philippines vào đầu tháng này.
Nhà chức trách đã phát hiện ra một sòng bạc trực tuyến – người dân địa phương thường gọi là Pogo – ở thị trấn Bamban của bà thực sự là vỏ bọc cho một trung tâm lừa đảo.
Cảnh sát đã đột kích cơ sở này vào tháng 3 năm nay và giải cứu gần 700 người lao động, trong đó có 202 công dân Trung Quốc và 73 người nước ngoài khác bị ép buộc đóng giả làm người yêu qua mạng.
Pogo là viết tắt của Philippine Offshore Gambling Operator (Trung tâm điều hành cờ bạc hoạt động ở nước ngoài của Philippines) có khách hàng bao gồm người Trung Quốc
Các mô hình kinh doanh dạng này phát triển mạnh mẽ trong thời gian cựu Thổng tống Rodrigo Duterte tại chức, được đánh dấu bằng mối quan hệ chặt chẽ với Trung Quốc. Nhiệm kỳ của ông Duterte kết thúc vào năm 2022.
Nhưng dưới thời Tổng thống đương nhiệm Ferdinand Marcos, các sòng bạc Pogo đã bị giám sát chặt chẽ sau khi một số cơ sở bị phát hiện đã được sử dụng làm bình phong cho các hoạt động buôn người và lừa đảo trực tuyến.
Vụ án của nữ thị trưởng Alice Guo diễn ra khi căng thẳng giữa Manila và Bắc Kinh về các rạn san hô và bãi đá giàu tài nguyên ở Biển Đông ngày càng nóng lên.
Hồ bơi và hầm rượu
Bà Guo được phát hiện là chủ sở hữu một nửa mảnh đất nơi sòng bạc Pogo được xây dựng, ngay phía sau văn phòng của bà. Nữ quan chức này nói rằng bà đã bán mảnh đất trước khi tranh cử chức thị trưởng hai năm trước.
Video về khu phức hợp rộng gần 8ha cho thấy có một cửa hàng tạp hóa, nhà kho, hồ bơi và thậm chí cả hầm rượu. Các nhân viên của trung tâm lừa đảo làm việc cật lực trước máy tính đặt trên các dãy bàn dài màu trắng.
Bà Guo cũng bị phát hiện có một chiếc trực thăng và một chiếc xe Ford Expedition được đăng ký dưới tên bà. Nhưng giống như mảnh đất, bà khẳng định, những tài sản này đã được bán từ lâu.
Sau phiên điều trần tại Thượng viện, Thượng nghị sĩ Risa Hontiveros đã hỏi liệu bà Guo có phải là “người” của Trung Quốc hay không dựa trên những câu trả lời “không rõ ràng” cho các câu hỏi về lý lịch cá nhân và kinh doanh của nữ thị trưởng.
Cuối ngày 16/5, Tổng thống Marcos đã lên tiếng cảnh báo về trường hợp của bà Guo.
“Không ai biết bà ấy. Chúng tôi tự hỏi bà ấy đã đến từ đâu, đó là lý do tại sao chúng tôi đang điều tra vụ việc cùng với Cục Di trú vì những câu hỏi về tư cách công dân của bà ấy,” ông Marcos nói với các phóng viên hôm 16/5.
Trả lời cơ quan chức năng, bà Guo nói mình “không phải là người dung túng hay bảo kê các sòng bạc Pogo”.
Xuất thân của bà Alice Guo là một ẩn số, điều này không bình thường ở vùng nông thôn Philippines, nơi các quan chức địa phương thường có quan hệ mật thiết với các triều đại chính trị. Nữ thị trưởng mới làm nhiệm kỳ đầu tiên với tư cách là một quan chức dân cử.
Ủy ban Bầu cử cho biết bà Guo đã đăng ký bỏ phiếu ở thị trấn Bamban vào năm 2021, hoặc một năm trước khi bà tranh cử, và giành chức thị trưởng.
Họ Guo của bà cũng không nằm trong số những họ phổ biến của người Philippines gốc Hoa. Mặc dù từng là thuộc địa của Tây Ban Nha, Philippines có mối quan hệ văn hóa sâu sắc với Trung Quốc nhờ giao thương trong hàng thế kỷ. Trên thực tế, đất nước này là nơi có khu phố Tàu lâu đời nhất thế giới.
Khi bị các thượng nghị sĩ chất vấn, bà Guo thừa nhận rằng giấy khai sinh của bà chỉ được đăng ký với chính quyền địa phương khi bà bước sang tuổi 17. Bà cho biết nguyên nhân là do bà được sinh ở nhà chứ không phải ở bệnh viện hay phòng khám. Nữ thị trưởng không thể cung cấp thêm chi tiết.
Bà Guo cũng cho biết chỉ được học hành tại gia trong khu phức hợp của gia đình, nơi họ cũng nuôi heo. Tuy nhiên, bà không thể nhớ tên tổ chức dạy học tại nhà của mình và chỉ kể được tên một giáo viên.
Bà Guo cho biết cha của bà là người Philippines nhưng trong hồ sơ kinh doanh, ông này được xác định là công dân Trung Quốc.
“Nhiều người hỏi Alice Guo là ai?” bà nói trong một bài phát biểu tranh cử năm 2022, theo đài truyền hình GMA News của Manila.
“Tôi là Alice Guo đến từ Bamban. Mẹ tôi là người Philippines, cha tôi là người Trung Quốc,” bà nói bằng tiếng Tagalog.
Thượng nghị sĩ Hontiveros nằm trong số những người đã chất vấn bà Guo về hồ sơ khai sinh và học vấn của bà. Khi nữ nghị sĩ yêu cầu nữ thị trưởng nói cụ thể hơn, bà Hontiveros chỉ nhận được câu trả lời: “Tôi sẽ liên hệ lại”.
“Tôi giật mình khi những câu trả lời của bà Guo không rõ ràng đến vậy, đặc biệt là về lý lịch của bà ấy,” bà Hontiveros nói với các phóng viên.
“Có phải Thị trưởng Alice và những người có lai lịch bí ẩn như bà ấy đang làm việc như gián điệp cho Trung Quốc? Được cài cắm ở đất nước chúng ta để họ có thể gây ảnh hưởng đến chính trị Philippines?” Thượng nghị sĩ nói.
“Thật khó tin Thị trưởng Alice Guo khi câu trả lời của bà ấy cho các câu hỏi của chúng tôi luôn là ‘Tôi không biết’ và bà ấy thậm chí còn không nhớ mình từng sống ở đâu,” Thượng nghị sĩ Sherwin Gatchalian, người cũng tham gia phiên điều trần, nêu ý kiến.
Bà Guo chưa bình luận về cáo buộc gián điệp và hầu như tránh trả lời truyền thông kể từ khi điều trần trước Thượng viện vào tuần trước.
Tổng thống Marcos cho biết cuộc điều tra bà Guo nhằm mục đích ngăn chặn người nước ngoài nắm giữ các chức vụ công ở nước này. Ông cho biết Philippines “không chỉ xem xét một quốc gia”.
“Chúng tôi sẽ thắt chặt việc thực thi pháp luật. Luật pháp đã có, vấn đề là một số người nghĩ rằng họ có thể dùng tiền để mua, hoặc bị mua chuộc,” ông Marcos nói.
Ủy ban Bầu cử và Bộ Tư pháp đang điều tra trường hợp của bà Guo để xem liệu bà có trở thành công chức một cách bất hợp pháp hay không. Nếu điều này được chứng minh, nữ thị trưởng có thể bị cách chức.
