Bỉ tự hào có ”Con đường của Bia”, du khách đi theo lộ trình có thể tìm hiểu thêm về văn hóa bia, đặc biệt ở vùng Vlaams Brabant, nơi có truyền thống sản xuất nhiều loại bia thủ công. Tuy nhiên, theo tờ báo Le Soir của Bỉ, trong vòng một thập niên qua, mức tiêu thụ bia tại Bỉ đã giảm khá mạnh (-17%). Các nhà sản xuất bia bù đắp thất thu nhờ tăng sản lượng xuất khẩu. Nhưng giờ đây, trên cả hai thị trường nội địa và quốc tế, mức doanh thu đều sụt giảm.
Đăng ngày: 04/07/2024
Lần đầu tiên trong lịch sử, các nhà máy bia của Bỉ đã chứng kiến lượng xuất khẩu xuống dốc đáng kể. Nước Bỉ sản xuất hàng năm gần 25 triệu hectolít bia, trong đó có hai phần ba được dành cho xuất khẩu. Theo tờ báo Le Soir, mức giảm trung bình đạt 14% trong năm qua. Về mặt giá trị xuất khẩu, nước Bỉ năm nay đứng hạng nhì, thu về 1,7 tỷ euro. Như vậy, Bỉ không còn là nước xuất khẩu bia hàng đầu châu Âu. Bỉ nhường lại ngôi vị quán quân cho Hà Lan (2 tỷ euro). Còn nước Đức vẫn đứng hạng thứ 3 về mặt xuất khẩu (với 1,25 tỷ euro). Nếu xét trên toàn thế giới, Mexico là nước có lượng xuất khẩu mạnh nhất, doanh thu đạt 5,4 tỷ euro, Mỹ về hạng năm với 671 triệu. Pháp chỉ đứng hạng 6 với 350 triệu euro.
Bỉ nhường cho Hà Lan vị trí xuất khẩu hàng đầu
Tại vương quốc Bỉ, nếu như bia vẫn được coi là một trong những biểu tượng văn hóa quốc gia, thì người tiêu dùng ở Bỉ ngày càng ít uống bia hơn. Nhìn chung, mức tiêu thụ bia đang trên đà giảm sút trong hơn một thập niên qua (giảm trung bình 150.000 hectolít mỗi năm), nhưng mức giảm lần này lại mạnh hơn gần gấp ba lần, lên tới 400.000 hectolít trong năm 2023. Mức tiêu thụ nội địa đã giảm khoảng 7% trong các ngành khách sạn nhà hàng và tại các cửa hàng phân phối. Vì thế cho nên, trong bản báo cáo thường niên được công bố trong tháng qua, 2023 là một trong những năm khó khăn nhất đối với ngành làm bia tại Bỉ.
Theo ông Krishan Maudgal, chủ tịch Liên đoàn Bỉ các nhà sản xuất bia, có nhiều yếu tố giải thích cho hiện tượng này. Người tiêu dùng ở Bỉ qaun tâm nhiều hơn tới sức khỏe, giảm nhiều thức uống có cồn. Đây là một xu hướng chung được ghi nhận trên hầu hết các nước Châu Âu. Tại Pháp chẳng hạn, lượng tiêu thụ rượu vang hay rượu mạnh đều đã giảm chầm chậm mà đều đặn trong nhiều năm qua. Nhìn chung, người tiêu dùng châu Âu do uống ít cồn hơn, cho nên khi có dịp, họ sẽ chọn các loại bia (hoặc vang) có chất lượng cao hơn. Theo báo Le Soir, do vậy, bên cạnh sự phát triển của nhiều hiệu bia không cồn (+12%), giờ đây còn có phân khúc cao cấp dành cho các loại ”bière de dégustation” : bia ngon dùng để thưởng thức chứ không còn đơn thuần là để giải khát. Các loại bia cao cấp cũng thường có nhiều chất lượng hơn.
Yếu tố giá cả cũng đóng một vai trò quan trọng. Thời kỳ lạm phát tăng mạnh trong hai năm 2022-2023, đã kéo theo việc tăng giá tại các hàng quán nói chung, một cốc bia tại Bỉ được bán với giá 6 euro, thay vì 4 euro rưỡi như trước đây. Giá của các món ăn cũng tăng theo cho nên thực đơn nhà hàng kém hấp dẫn hơn trong mắt người tiêu dùng. Người Bỉ chi tiêu dè sẻn, chủ yếu mua bia tại siêu thị khi có nhu cầu, bớt hẳn việc rủ nhau đi uống bía ngoài quán, do giá sinh hoạt chung ngày càng đi lên.
Mức xuất khẩu sang Mỹ hay Trung Quốc đều giảm mạnh
Giá bia tăng mạnh trước hết tác động ngay đến mức xuất khẩu các hiệu bia Bỉ sang nước ngoài. Quan trọng hơn nữa là các thương hiệu Bỉ mất nhiều khả năng cạnh tranh trên thị trường quốc tế, khi các nước như Mỹ, Ai Len hay Pháp đều tìm cách thích ứng với tình huống mới, bằng cách nâng cấp chất lượng bia đồng thời duy trì giá để dễ cạnh tranh hơn. Trong năm 2023, doanh thu xuất khẩu bia Bỉ sang các thị trường chính đều sụt giảm. Đặc biệt là các nước ngoài Liên hiệp Châu Âu đều có nhu cầu nhập khẩu ít hơn các hiệu bia Bỉ. Đó là trường hợp của mức xuất khẩu sang Mỹ, doanh thu giảm 18%. Còn mức xuất khẩu sang thị trường Trung Quốc lại càng tệ hơn nữa, giảm tới 27%.
Theo chủ tịch Liên đoàn các nhà sản xuất bia Bỉ Krishan Maudgal, Hoa Kỳ trước đây là thị trường xuất khẩu hàng đầu của các nhà sản xuất bia Bỉ. Ngày nay, chỉ còn một số thương hiệu cao cấp vẫn còn hấp dẫn trong mắt người tiêu dùng ở Mỹ. Còn đối với nhiều hiệu bia Bỉ khác, việc cạnh tranh với các hiệu bia Mỹ ngày càng trở nên khó khăn. Các hiệu bia Bỉ phải có một nét gì đó thật độc đáo khác lạ (từ hương vị cho đến cách trình bày) mới có đủ sức thuyết phục người tiêu dùng ở Mỹ, giúp cho họ phân biệt bia Bỉ (hàng ngoại) với các hiệu bia Mỹ (hàng nội), sản xuất tại chỗ,
Sau một thời gian phát triển, việc nâng cấp chất lượng bia đã cho ra đời nhiều công ty sản xuất bia thủ công. Thế nhưng vào năm 2023, lần đầu tiên kể từ 15 năm qua trên vương quốc Bỉ, số doanh nghiệp sản xuất buộc phải đóng cửa, cao hơn so công ty vừa mới mở cửa. Tính đến cuối tháng 12/2023, nước Bỉ có đến 417 nhà máy sản xuất bia. Tuy nhiên, chỉ có 23 công ty sản xuất được khánh thành năm 2023, trong khi 36 nhà máy chế biến bia ở Bỉ đã hoàn toàn ngưng hoạt động.
Để đảm bảo doanh thu xuất khẩu của ngành làm bia, liên đoàn các nhà sản xuất Bỉ kêu gọi chính phủ nên áp dụng việc giảm thuế, hoặc ban hành một số biện pháp ưu đãi những công ty nào ưu tiên tái chế sản phẩm, dùng lại chai thủy tinh hay thùng chứa trong khâu sản xuất. Bản thân các công ty làm bia cũng phải tổ chức lại cơ cấu, phát triển bia thủ công nhưng vẫn duy trì giá ở một mức hợp lý phải chăng. Các hiệu bia Bỉ tuy dư thừa về mặt uy tín, nhưng về sức cạnh tranh, lại còn thiếu khả năng.
