Đăng ngày: 11/09/2024
Trong bối cảnh thế giới ngày càng bị tác động của biến đổi khí hậu kèm theo nguy cơ khủng hoảng lương thực, phải chăng đã đến lúc con người nên tìm một nguồn protein khác thay thế cho thịt cá? Trước mắt, tại những nước như Pháp, côn trùng đang được sử dụng ngày càng nhiều để chế biến thực phẩm cho súc vật.
Quảng cáo
Tại Triển lãm Nông nghiệp quốc tế Paris tháng 3/2024, một số công ty Pháp đã giới thiệu với giới nông gia những loại thực phẩm cho gia súc được chế biến từ côn trùng, trong đó có công ty Invers, chuyên sản xuất thức ăn cho chó, mèo, chim, gà làm từ sâu bột.
Trả lời RFI Việt ngữ tại Triển lãm Nông nghiệp Paris, ông Sébastien Crépieux, chủ tịch công ty Invers, cho biết:
“Hiện nay chúng ta phải nhập vào châu Âu rất nhiều protein, nhất là bột cá, từ các đại dương, hay đậu nành, đến từ những vùng bị phá rừng, tức là những nguồn protein mà đa số là không bền vững. Cụ thể, bột cá được sản xuất từ cá được đánh bắt từ những vùng không có quy định chặt chẽ, ảnh hưởng đến nguồn cá. Đậu nành thì thường được trồng ở những vùng đã bị phá rừng hay đang bị phá rừng.
Ở châu Âu, chúng ta có rất nhiều phụ phẩm nông nghiệp hoặc chất thải nông nghiệp có thể được dùng để nuôi một súc vật khác đó là côn trùng và những côn trùng này đến lượt mình cũng sẽ trở thành thức ăn cho gia súc.
Công ty chúng tôi nuôi một loại sâu bột gọi là tenebrio molitor sống trong môi trường tự nhiên ở châu Âu và trước đây là sống gần con người, trong các cối xay bột.
Chúng tôi tổ chức giống như là một ngành nông nghiệp riêng biệt. Công ty chúng tôi lo về khâu sinh nở, tức làm cho ấu trùng sinh ra từ loài bọ cánh cứng. Ấu trùng này sẽ được giao cho các nông gia để họ “vỗ béo” trong bốn tuần. Họ có đủ các công cụ để thu hoạch các sâu bột đó và chúng tôi đến lấy đem về các nhà máy chế biến thành một thành phần trong thực phẩm cho chó, mèo, cá hay gà.
Đối với nông gia thì đây một nguồn thu nhập bổ sung rất ổn định, kéo dài suốt năm và không lệ thuộc vào biến đổi khí hậu, vì sâu bọ được nuôi trong những tòa nhà được điều hòa nhiệt độ, bất kể thời tiết bên ngoài thế nào, bên trong nhiệt độ vẫn được giữ nguyên. Cho nên nông gia ai cũng sẵn sàng nhận công việc này.”
Ông Sébastien Crépieux cho biết hiện nay sản phẩm của công ty Invers chiếm đa số ở Pháp, được bán tại 1.000 cửa hàng trên toàn quốc, hoặc được bán trên Internet. Công ty cũng nhắm tới thị trường ở những nước láng giềng, hiện cũng đang tìm kiếm những thực phẩm bền vững cho gia súc.
Agronutris, cũng là một công ty chuyên về protein côn trùng, nuôi ruồi để làm bột, dầu chế biến thành thức ăn cho súc vật, mới khánh thành một nhà máy tại Rethel, thuộc vùng Ardennes, vào tháng 10/2023.
Trong nhà máy, có khu vực sinh sản ấu trùng của loài ruồi lính đen, có khả năng đẻ từ 800 đến 1000 ấu trùng mỗi tuần. Những con ruồi này chủ yếu có nguồn gốc từ Trung Mỹ, có đặc điểm là phát triển rất nhanh và rất giàu protein và chất béo. Sau khi đẻ, ấu trùng ruồi sống trong hai tuần, trong thời gian đó trọng lượng của chúng tăng lên 10.000. Chúng được cho ăn bằng thức ăn thừa, chẳng hạn như vỏ khoai tây thu được từ ngành công nghiệp thực phẩm. Sau khi được nghiền nát, chúng sẽ được chuyển thành bột và dầu. Mục tiêu của nhà máy Rethel là sản xuất 5.000 tấn protein ruồi mỗi năm. Công ty Agronutris cũng đã lên kế hoạch xây dựng nhà máy thứ hai ở Rethel.
Một công ty khác của Pháp là Ynsect thì chế biến thực phẩm gia súc từ bọ hung. Trả lời RFI Việt ngữ tại Triển lãm Nông nghiệp Paris, cô Emma Besnardeau, đại diện công ty Ynsect, cho biết:
“ Từ 2011, chúng tôi nuôi bọ hung trong các nông trại có cấu trúc “theo chiều đứng” và từ các ấu trùng của chúng, chúng tôi sản xuất dầu ăn và protein để bán cho các doanh nghiệp chế biến thực phẩm cho gia súc heo, gà, cá hoặc cho chó, mèo và các thú cưng khác. Chúng tôi cũng lấy phân của côn trùng để chế biến thành phân bón bán cho các nông gia, hoặc bán cho các gia đình để bón cho cây trồng trong vườn.
Không thay thế các nguồn thực phẩm kia, nhưng chúng tôi đề xuất một con đường khác trước nguy cơ một cuộc khủng hoảng lương thực và trong bối cảnh chúng ta đang trải qua khủng hoảng về khí hậu. Protein từ côn trùng có thể thay thế thực phẩm hiện nay cho súc vật, thậm chí có thể được dùng trong thực phẩm cho người. Ấu trùng từ loại bọ hung có đến 60% protein, rất tốt cho sức khỏe.
Đó là những giải pháp để nuôi sống hành tinh của chúng ta, nhưng không phá hủy nó, vì nuôi côn trùng là một ngành rất thân thiện môi trường, chẳng hạn như các nông trại nuôi bọ hung phát ra lượng khí thải ít hơn 40% so với các trại nuôi bò, tiêu thụ nước ít hơn 30% so với các trại nuôi heo. Như vậy, nguồn protein từ côn trùng có chất lượng cao về dinh dưỡng, vừa có chất lượng về môi trường.”
Cô Emma Besnardeau giải thích vì sao công ty Ynsect chọn nuôi bọ hung thay vì chọn các loài côn trùng khác:
“Những người sáng lập công ty vào năm 2011 đã chọn loài bọ hung sau khi nghiên cứu khoảng 1.000 loại côn trùng. Có rất nhiều lý do khiến họ chọn loài côn trùng này. Thứ nhất, loài bọ hung không có cánh, không bay được, cho nên dễ nuôi. Thứ hai, chúng sống trong bóng tối. Tiếp đến, bọ hung có giá trị dinh dưỡng rất cao về protein và có lợi cho sức khỏe của các thú cưng, giúp chúng bớt bị các bệnh ngoài da. Loài côn trùng này lại dễ tiêu, nên tránh cho súc vật bị các bệnh đường ruột.
Vào năm 2022, chúng tôi đã tiến hành nghiên cứu và nhận thấy là khi giải thích rõ về chất lượng protein của bọ hung, người tiêu dùng dễ chấp nhận cho thú cưng của họ ăn thực phẩm từ protein côn trùng.”
Ynsect hiện có hai nông trại, một ở Dole, vùng Jura, nông trại thí điểm từ 2015 và một nông trại mới hơn ở Amiens, vùng Haut de France, nông trại chuyên hoàn toàn về thực phẩm gia súc và phân bón. Theo cô Emma Besnardeau, Pháp hiện đứng đầu thế giới về nuôi côn trùng quy mô công nghiệp.
Nhưng không chỉ dành cho gia súc, côn trùng cũng đang dần trở thành một thức ăn cho con người, một nguồn protein bền vững, thay thế cho thịt cá, theo lời chủ tịch công ty Invers:
“Protein từ côn trùng có chất lượng rất cao, có thể thay thế cho những nguồn protein không bền vững bằng. Người ta vẫn nêu lên việc nuôi gà thịt trong những điều kiện không thể chấp nhận được đối với châu Âu, trong khi ở đây chúng ta có một nguồn protein vừa có chất lượng, vừa bền vững, có thể thay thế các loại thịt khác. Nếu chúng ta biết cách chế biến, nêm nếp, khó mà phân biệt được với thịt heo hay thịt gà.”
Cô Emma Besnardeau, đại diện công ty Ynsect, thì nhìn vấn đề xa hơn:
“Hiện nay, một phần tư nhân loại ăn côn trùng. Tại châu Âu, người dân ăn côn trùng cho đến tận cuối thời Trung Cổ. Nay côn trùng đã biết mất khỏi các bữa ăn, nhưng có thể sẽ trở lại nhưng là dưới dạng bột hoặc dầu trong các thức ăn như thỏi bánh ngũ cốc hơn là dưới dạng nguyên con. Hiện giờ chưa thể tìm thấy côn trùng nguyên con trong các siêu thị, cửa hàng.
Nhưng phải nhìn vấn đề rộng hơn: chúng ta đang trải qua khủng hoảng khí hậu, phải tìm ra các giải pháp. Toàn bộ các tác nhân trong chuỗi cung ứng, các công ty như chúng tôi, các nông gia, các nhà chăn nuôi phải làm việc với nhau để có thể cùng tồn tại trong thế giới mới này mà không làm cạn kiệt các nguồn tài nguyên của hành tinh chúng ta.”
Theo dự báo của Tổ chức Lương Nông Liên Hiệp Quốc, ngay từ bây giờ, nhân loại phải tìm ra các giải pháp bền vững để sản xuất ra nhiều lương thực hơn với ít diện tích đất canh tác hơn, ít nguyên liệu hơn, ít nguồn nước hơn và nhất là phải ít gây ô nhiễm hơn.
Cụ thể, đến năm 2050, thế giới phải tăng sản lượng lương thực lên hơn 70% để đáp ứng nhu cầu của nhân loại, trong khi diện tích đất canh tác chỉ tăng thêm 5%. Nhu cầu tiêu thụ protein trên thế giới dự báo sẽ tăng đến 52% trong thời gian từ 2007 đến 2050. Thế mà hiện giờ, 20% lượng cá trên thế giới được dùng làm thực phẩm nuôi cá và các trại chăn nuôi sử dụng đến 70% diện tích đất nông nghiệp của toàn cầu. Rõ ràng là nhân loại không thể tiếp tục làm như hiện nay, mà phải dần dần tìm ra các nguồn thay thế và côn trùng là một con đường thật sự bền vững để sản xuất thực phẩm cho súc vật và cho con người.
