September 23, 2024
T Ngày 21-9, Tổng thống Mỹ Joe Biden đã có những phát biểu liên quan đến Trung Quốc, khiến dư luận cho rằng điều này có thể ảnh hưởng đến sự hợp tác ngoại giao của nhóm Bộ tứ kim cương (Quad), gồm Mỹ, Nhật Bản, Úc và Ấn Độ. Nhóm Quad vốn luôn thận trọng trong việc tránh chỉ đích danh Trung Quốc trong các tuyên bố chung của mình.
Trong cuộc họp tại quê nhà Delaware (Mỹ), ông Biden nhấn mạnh rằng Trung Quốc đang tiếp tục thử thách nhóm Bộ tứ trên khắp khu vực châu Á – Thái Bình Dương. Theo hãng tin AFP, ông Biden nêu rõ: “Trung Quốc tiếp tục thách thức chúng ta khắp khu vực”. Trước đó, trong một buổi họp báo, ông cũng cho rằng Bắc Kinh đang thay đổi chiến thuật, nhưng vẫn giữ nguyên mục tiêu chiến lược, tiếp tục đối đầu với Mỹ ở những khu vực nhạy cảm như Biển Đông, biển Hoa Đông và eo biển Đài Loan.
Tổng thống Biden nhận định rằng Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình có khả năng đang tập trung vào giải quyết những thách thức kinh tế trong nước, đồng thời cố gắng giảm bớt các xung đột ngoại giao. Ông Biden cũng đề cập đến những nỗ lực gần đây của Mỹ nhằm hạ nhiệt căng thẳng với Trung Quốc, trong đó có cuộc điện đàm giữa ông và ông Tập vào tháng 4-2024. Ông cho rằng các biện pháp này đang góp phần ngăn ngừa nguy cơ xung đột lớn.
Ngoài ra, ông Biden còn thảo luận với Thủ tướng Nhật Bản Kishida Fumio về những lo ngại chung liên quan đến các hành động cưỡng ép và gây mất ổn định tại Biển Đông. Hai nhà lãnh đạo đã khẳng định quyết tâm giữ vững hòa bình tại eo biển Đài Loan, đồng thời cam kết hợp tác phát triển và bảo vệ các công nghệ quan trọng như trí tuệ nhân tạo và chất bán dẫn.
Tuy nhiên, những phát biểu thẳng thắn của ông Biden về Trung Quốc có thể khiến các nước trong nhóm Bộ tứ gặp khó khăn trong việc duy trì lập trường ngoại giao thận trọng. Tại Hội nghị Thượng đỉnh Quad, các quốc gia này cố gắng tránh chỉ trích trực tiếp Trung Quốc, để tránh làm gia tăng căng thẳng khu vực. Tuyên bố chung sau hội nghị chỉ bày tỏ “quan ngại sâu sắc” về tình hình Biển Đông và biển Hoa Đông, đồng thời lên án “các hành vi cưỡng ép và đe dọa” trong khu vực, nhưng không nhắc đến Bắc Kinh.
Ngoài ra, nhóm Quad cũng đưa ra kế hoạch mở rộng sáng kiến “Đối tác Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương về nhận thức hàng hải (IPMDA)” được giới thiệu từ hai năm trước. Các quốc gia thành viên dự định tăng cường các hoạt động tuần duyên chung, cho phép lực lượng của Úc, Nhật Bản và Ấn Độ có mặt trên các tàu tuần duyên. Bên cạnh đó, nhóm Bộ tứ cũng sẽ tăng cường hợp tác về hậu cần quân sự giữa các nước thành viên, nhằm củng cố sự hiện diện và sức mạnh phòng vệ trong khu vực.
Trung Quốc từ trước đến nay luôn tỏ rõ lập trường phản đối mạnh mẽ Bộ tứ kim cương, coi đây là một liên minh nhằm bao vây và đối đầu với Bắc Kinh, khiến căng thẳng khu vực càng gia tăng. Những diễn biến mới nhất trong mối quan hệ giữa các nước này có thể tiếp tục đặt Trung Quốc vào thế phải đáp trả quyết liệt hơn trong thời gian tới.
