September 28, 2024
Ngày 27/9, bà Mary Lawlor, Báo cáo viên đặc biệt của Liên Hiệp Quốc (LHQ) về Người bảo vệ nhân quyền, đã lên tiếng bày tỏ lo ngại về việc Tiến sĩ Nguyễn Quang A, một nhà bảo vệ nhân quyền lâu năm tại Việt Nam, liên tục bị cơ quan công an triệu tập thẩm vấn. Sự việc này liên quan đến các bài phỏng vấn và hội luận mà ông Nguyễn Quang A tham gia trên mạng xã hội, bao gồm các nền tảng như YouTube.
Theo bà Lawlor, việc công an Hà Nội gửi giấy mời thẩm vấn Tiến sĩ Nguyễn Quang A vì các hoạt động bảo vệ nhân quyền của ông là một hành động đáng quan ngại. Bà nhấn mạnh rằng ông cần được tự do bảo vệ và thúc đẩy quyền con người mà không bị cản trở. Bà cũng đề cập rằng Tiến sĩ A đã nhiều lần bị quấy rối và thẩm vấn chỉ vì ông đã tham gia vào các cuộc phỏng vấn và hội luận về các vấn đề chính trị và xã hội.
Theo thông tin từ các bài đăng trên mạng xã hội và những hình ảnh giấy mời được luật sư Đặng Đình Mạnh chia sẻ, Tiến sĩ Nguyễn Quang A đã nhận được hai giấy triệu tập từ công an quận Long Biên, Hà Nội. Một giấy triệu tập yêu cầu ông có mặt vào ngày 25/9 để trả lời về việc tham gia hội luận trên YouTube, còn giấy triệu tập thứ hai yêu cầu ông lên vào ngày 27/9 để thẩm vấn về các cuộc phỏng vấn khác.
Trong một cuộc phỏng vấn với VOA vào ngày 28/9, Tiến sĩ Nguyễn Quang A xác nhận rằng ông đã từ chối tuân theo các lời mời từ công an, nhấn mạnh rằng ông không đến trụ sở như được yêu cầu. Ông khẳng định mình sẽ không nhận giấy tờ từ cơ quan chức năng tại nhà riêng và yêu cầu mọi thông tin được gửi qua bưu điện để trả lời bằng văn bản.
Vụ việc đã thu hút sự chú ý của cộng đồng quốc tế, trong đó có giáo sư Larry Diamond từ Viện Hoover tại Đại học Stanford, Hoa Kỳ. Giáo sư Diamond đã lên tiếng chỉ trích hành động này của chính quyền Việt Nam, cho rằng nó diễn ra ngay sau chuyến thăm của Tổng Bí thư Đảng Cộng sản Việt Nam tới Hoa Kỳ. Ông cáo buộc Việt Nam đang tiếp tục chính sách “bắt giữ thêm tù nhân lương tâm mới” để thay thế cho những người vừa được thả.
Trước đó, vào ngày 21/9, ngay trước khi Tổng Bí thư Đảng Cộng sản Việt Nam đến Mỹ và tham dự phiên họp của Đại hội đồng LHQ, Việt Nam đã phóng thích một số nhà hoạt động nổi tiếng như Trần Huỳnh Duy Thức, Hoàng Thị Minh Hồng và Hoàng Ngọc Giao. Hành động này được cho là một phần của chiến lược ngoại giao nhân quyền nhằm cải thiện hình ảnh quốc tế.
Tiến sĩ Nguyễn Quang A là một trí thức phản biện nổi tiếng tại Việt Nam, được biết đến với vai trò lãnh đạo trong phong trào xã hội dân sự. Ông thường xuyên tham gia vào các cuộc hội luận trực tuyến về các vấn đề chính trị và xã hội, trong đó có nhiều cuộc phỏng vấn trên đài Tiếng nói Hoa Kỳ (VOA). Trước đây, vào tháng 5/2023, ông cũng từng bị chặn xuất cảnh vì lý do “an ninh quốc gia” khi đang chuẩn bị đi Thái Lan.
Chính quyền Việt Nam thường bác bỏ các cáo buộc vi phạm nhân quyền, khẳng định rằng họ tôn trọng quyền tự do ngôn luận và tự do phát biểu của công dân. Tuy nhiên, các trường hợp như của Tiến sĩ Nguyễn Quang A cho thấy những thách thức mà những người bảo vệ nhân quyền tại Việt Nam đang phải đối mặt.
Bà Mary Lawlor, người đang giữ vai trò Báo cáo viên đặc biệt của LHQ, đã nhiều lần lên tiếng bảo vệ quyền lợi của những người bảo vệ nhân quyền trên toàn thế giới. Với vai trò là một chuyên gia độc lập, bà có trách nhiệm giám sát và báo cáo về tình trạng của các nhà hoạt động nhân quyền, đồng thời thúc đẩy quyền con người theo cơ chế của Hội đồng Nhân quyền LHQ.
