3 tháng 10 2024
Campuchia tuyên bố sẽ chào đón Hải quân Mỹ ghé thăm quân cảng Ream trong bối cảnh Lầu Năm Góc quan ngại căn cứ này có thể là một tiền đồn nước ngoài của Trung Quốc.
Phó Thủ tướng Campuchia Sun Chanthol phát biểu trong một sự kiện của Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế (CSIS) ở thủ đô Washington (Mỹ) vào ngày 1/10 rằng quân đội của bất kỳ quốc gia nào cũng có thể cập cảng Ream khi công tác cải tạo căn cứ này hoàn tất.
Ông một lần nữa lặp lại tuyên bố căn cứ Ream không dành cho Trung Quốc độc quyền sử dụng.
“Quân cảng Ream không dành cho Trung Quốc. Trung Quốc hỗ trợ chúng tôi mở rộng căn cứ này để phục vụ nền quốc phòng của chúng tôi, chứ không phải để cho Trung Quốc hay bất kỳ quân đội nước nào sử dụng nhằm vào quốc gia khác,” ông Sun Chanthol trả lời CSIS.
“Khi căn cứ này được cải tạo hoàn tất, bất kỳ hải quân nước nào cũng có thể cập cảng, với điều kiện là để hỗ trợ nhân đạo và xử lý thảm họa, hoặc tập trận quân sự chung,” ông nói.
Tuy nhiên, ông Sun Chanthol đưa ra khuyến nghị Hải quân Mỹ nên điều “tàu nhỏ” tới nếu muốn cập cảng Ream, bởi vì “nước cạn, quý vị có thể bị mắc cạn,” ông nói khi đề cập đến khả năng tàu chiến Mỹ cập cảng Ream.
Campuchia ngày càng khẳng định mối quan hệ sắt son với Trung Quốc, trong khi quan hệ ngoại giao với Mỹ lại nguội lạnh do Mỹ hay chỉ trích Campuchia vi phạm nhân quyền, đàn áp giới bất đồng chính kiến, bóp nghẹt tự do báo chí.
Bộ Quốc phòng Campuchia vào ngày 4/9 nói Trung Quốc sẽ bàn giao cho Campuchia hai tàu hộ vệ mới Type 056, sớm nhất là vào đầu năm 2025.
Mỹ trước đây từng giúp nâng cấp căn cứ Ream. Tuy nhiên, vào năm 2020, Campuchia đã phá dỡ một tòa nhà an ninh hàng hải do Mỹ xây ở căn cứ này để dọn đường cho Trung Quốc xây dựng.
Vào thời điểm đó, giới chức Mỹ trả lời trên báo Wall Street Journal rằng họ đã có được một bản thảo về thỏa thuận giữa Campuchia và Trung Quốc liên quan đến việc sử dụng căn cứ này trong tương lai.
Thỏa thuận có nội dung cho phép lực lượng Trung Quốc sử dụng một nửa phía bắc của căn cứ Ream trong thời gian 30 năm và được tự động gia hạn sau thời gian này.
Cựu Thủ tướng, Chủ tịch Thượng viện Hun Sen và Thủ tướng Hun Manet luôn phủ nhận việc cho phép nước ngoài lập căn cứ quân sự trên lãnh thổ Campuchia.
Điều 53 Hiến pháp Campuchia cấm việc cho phép nước ngoài lập căn cứ quân sự trên lãnh thổ nước này.
Điều 55 nêu rõ rằng sẽ không có bất kỳ hiệp ước và thỏa thuận nào mà không bảo đảm độc lập, chủ quyền, tính toàn vẹn lãnh thổ, tính trung lập và thống nhất quốc gia của Vương quốc Campuchia.
Trong một bài viết được đăng trên Nikkei Asia vào ngày 2/9, ông Derek Grossman, nhà nghiên cứu quốc phòng cấp cao từ Rand Corporation, đánh giá kênh đào Phù Nam Techo và căn cứ hải quân Ream là hai điểm chính cho thấy Vịnh Thái Lan có thể bị chú ý hơn trong cạnh tranh giữa hai siêu cường và Mỹ và Trung Quốc.
“Ngày nay Trung Quốc đã có sự hiện diện quân sự tại Vịnh Thái Lan và các dự án trong tương lai có thể khiến tình hình trở nên phức tạp hơn, mang lại những lợi thế địa chính trị chiến lược [cho Trung Quốc] trước Mỹ và các nước láng giềng của Bắc Kinh,” ông Derek Grossman nhận định trên Nikkei Asia.
Chuyến đi của Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Lloyd Austin đến Campuchia vào ngày 4/6, và thông tin từ cựu Thủ tướng Hun Sen rằng ông đã gặp Giám đốc Cơ quan Tình báo Trung ương Mỹ (CIA) William Burns tại Phnom Penh trong khoảng thời gian này, càng cho thấy mối quan tâm đặc biệt của Washington đến quan hệ giữa Campuchia và Trung Quốc.
Campuchia đã dừng các cuộc tập trận chung thường niên Người gác đền Angkor (Angkor Sentinel) với Mỹ từ năm 2017 cho đến nay.
Hồi tháng 1/2017, Đại tướng Chhum Socheath, người phát ngôn Bộ Quốc phòng Campuchia, cho biết cuộc tập trận Angkor Sentinel phải hoãn do quân đội Campuchia sẽ phải tham gia hai sự kiện quan trọng, bao gồm cuộc bầu cử địa phương vào tháng 6/2017 và chiến dịch chống ma túy dài 6 tháng.
Lúc bấy giờ người phát ngôn Đại sứ quán Mỹ Jay Raman cho biết các cuộc tập trận quân sự năm 2017 và 2018 đã bị hủy, các cuộc trao đổi và huấn luyện quân sự không bị ảnh hưởng.
Một số nhà phân tích nhận định Campuchia đã phải hủy cuộc tập trận thường niên này với Mỹ vì sức ảnh hưởng của Trung Quốc.
