October 11, 2024
Vào ngày 10/10, Tổ chức Theo dõi Nhân quyền (HRW) đã có bài phát biểu tại Hội đồng Nhân quyền Liên Hiệp Quốc, đưa ra những chỉ trích về việc Việt Nam cam kết cải thiện tình hình nhân quyền nhưng cho rằng đó chỉ là “những lời hứa suông”. HRW hoan nghênh việc Việt Nam chấp nhận các khuyến nghị về việc phê chuẩn Công ước 87 của Tổ chức Lao động Quốc tế (ILO), liên quan đến quyền tự do lập hội và bảo vệ quyền tổ chức, nhưng nhấn mạnh rằng Việt Nam cần chứng minh bằng hành động thực tế. Điều này có nghĩa là Hà Nội phải cho phép các công đoàn lao động độc lập với nhà nước hoạt động một cách thực sự.
Tổ chức nhân quyền này cho rằng cam kết phê chuẩn Công ước 87 chỉ là bước đầu tiên, và để cải thiện nhân quyền, Việt Nam cần hành động mạnh mẽ hơn. HRW bày tỏ thất vọng về việc Việt Nam từ chối 49 khuyến nghị quan trọng, trong đó có nhiều khuyến nghị liên quan đến việc bảo vệ những người hoạt động nhân quyền. Một số khuyến nghị yêu cầu trả tự do cho những người đang bị cầm tù vì thực thi quyền cơ bản của họ. Theo HRW, tính đến tháng 9/2024, Việt Nam có ít nhất 171 tù nhân chính trị và 21 người đang chờ xét xử vì lý do chính trị.
HRW cũng lên án việc Việt Nam từ chối sửa đổi Điều 117 (tuyên truyền chống nhà nước) và Điều 331 (lợi dụng các quyền tự do dân chủ) trong Bộ luật Hình sự, vốn thường được sử dụng để truy tố những người chỉ trích chính quyền. Những điều khoản này bị coi là vi phạm nhân quyền và đang là công cụ để ngăn cản quyền tự do ngôn luận.
Bên cạnh đó, HRW chỉ trích Việt Nam về việc từ chối khuyến nghị phê chuẩn Công ước chống cưỡng bức mất tích (ICPPED) và các đề xuất liên quan đến việc bãi bỏ các quy định pháp luật hạn chế quyền tự do ngôn luận. Chính quyền Việt Nam cũng đã bác bỏ khuyến nghị về việc chấm dứt hành động ép buộc người dân từ bỏ đức tin, đặc biệt đối với các tổ chức tôn giáo mà họ coi là “tà đạo.” Theo HRW, khoảng 140 tổ chức tôn giáo hiện không được chính phủ Việt Nam công nhận, và các thành viên của những tổ chức này thường xuyên bị giám sát, sách nhiễu và bắt giữ.
HRW cũng lưu ý rằng Việt Nam bác bỏ khuyến nghị về việc chấm dứt các hành động trả thù những người hợp tác với Liên Hiệp Quốc trong vấn đề nhân quyền, mặc dù việc trả thù này đã được Cao ủy Nhân quyền LHQ xác nhận.
Cuối cùng, HRW kêu gọi Việt Nam thực hiện nghiêm túc các cam kết quốc tế, bao gồm việc đảm bảo quyền tự do ngôn luận, lập hội và hội họp ôn hòa cho công dân, đồng thời chấm dứt mọi hình thức quấy rối và trả thù đối với các nhà hoạt động nhân quyền. Tổ chức này cũng bày tỏ lo ngại rằng Việt Nam đã từ chối các khuyến nghị về việc thành lập một tổ chức nhân quyền quốc gia độc lập theo Nguyên tắc Paris, bộ nguyên tắc về thiết chế nhân quyền quốc gia đã được LHQ thông qua từ năm 1993.
Bộ Ngoại giao Việt Nam chưa đưa ra phản hồi ngay về những nhận định của HRW. Trước đó, vào ngày 27/9, phái đoàn Việt Nam do Thứ trưởng Ngoại giao Đỗ Hùng Việt dẫn đầu đã tham dự phiên họp của Hội đồng Nhân quyền tại Geneva, nơi Việt Nam chấp nhận 271 trong tổng số 320 khuyến nghị được đưa ra từ các quốc gia khác. Ông Việt khẳng định đây là minh chứng cho cam kết mạnh mẽ của Việt Nam trong việc bảo vệ và thúc đẩy quyền con người, đồng thời bác bỏ những ý kiến chỉ trích mà ông cho là “sai lệch” từ một số tổ chức phi chính phủ.
