- Tác giả,Olga Ivshina
- Vai trò,Phóng viên chuyên trách của BBC News Tiếng Nga
Georgia và Moldova sẽ tổ chức bầu cử vào cuối tháng này. Đây là những cuộc bầu cử được kỳ vọng sẽ định hình hướng đi tương lai của các quốc gia thuộc Liên Xô cũ này. Ở cả hai nước, sự lựa chọn sẽ là giữa hội nhập sâu hơn với châu Âu hoặc xích lại gần Nga hơn.
Một bên của biển quảng cáo là bức ảnh Nhà hát Senaki nguyên sơ ở thủ đô Tbilisi của Georgia, bên còn lại là đống đổ nát của Nhà hát Mariupol của Ukraine, bị Nga phá hủy trong những tuần đầu tiên của cuộc xâm lược, giết chết hàng trăm thường dân.
Dòng chú thích có nội dung: “Nói không với chiến tranh! Hãy chọn hòa bình.”
Được hiển thị trên các bảng quảng cáo trên khắp cả nước, quảng cáo bầu cử này của đảng cầm quyền Giấc mơ Georgia đã xuất hiện nổi bật trong thời gian chuẩn bị cho cuộc bầu cử quốc hội vào ngày 26/10, được coi là một trong những cuộc bầu cử quan trọng nhất kể từ khi nước này giành được độc lập từ Moscow vào năm 1991.
Người ta cho rằng phe đối lập – muốn hội nhập chặt chẽ hơn với châu Âu – sẽ kéo Georgia vào một cuộc chiến tranh kiểu Ukraine, trong khi đảng Giấc mơ Georgia, vốn ngày càng theo đuổi lập trường ủng hộ Moscow trong thời gian gần đây, có thể đảm bảo hòa bình.
Các đảng đối lập cho rằng quảng cáo này là “đáng xấu hổ” và cảnh báo rằng mối đe dọa thực sự đối với Georgia là mất đi nền dân chủ trong bối cảnh Giấc mơ Georgian đe dọa sẽ cấm các đảng đối lập chính.
Tại Moldova, nơi sẽ tổ chức bầu cử tổng thống và trưng cầu dân ý về tư cách thành viên EU vào Chủ Nhật, cũng có một lựa chọn tương tự – xích lại gần châu Âu hơn hoặc khôi phục đối thoại với Moscow.
Những người theo chủ nghĩa xã hội thân Moscow là đảng đối lập lớn nhất ở Moldova, một trong những quốc gia nghèo nhất châu Âu nằm giữa Ukraine và Romania, trong khi các nhóm ủng hộ Moscow đang tích cực vận động chống lại cuộc trưng cầu dân ý về EU.
Cảnh sát Moldova đã cáo buộc Moscow rót một khoản tiền lớn để khiến người dân phản đối cuộc trưng cầu dân ý và tác động đến cuộc bỏ phiếu.
Người đứng đầu lực lượng cảnh sát quốc gia Viorel Cernautanu cho biết hơn 130.000 người Moldova đã bị hối lộ bởi một mạng lưới của Nga để họ ủng hộ các ứng cử viên thân Kremlin, nhằm phá hoại các nỗ lực xích lại gần EU.
Những người láng giềng bất ổn
Mối quan hệ với Nga đã đóng vai trò quan trọng trong chính trị của Georgia và Moldova kể từ khi họ giành được độc lập vào năm 1991.
Cả Georgia và Moldova đều sống trong cái gọi là xung đột đóng băng dẫn đến việc những người ly khai được Nga hậu thuẫn kiểm soát các khu vực của mỗi quốc gia.
Ở Georgia, các cuộc chiến tranh vào những năm 1990 và một cuộc chiến tranh ngắn vào năm 2008 đã dẫn đến sự hình thành các nước cộng hòa do Nga hậu thuẫn ở Nam Ossetia và Abkhazia ở phía bắc và tây bắc Georgia.
Ở Moldova, Nga đã bố trí gần 1.500 quân ở Transdnistria, một khu vực do những người ly khai thân Nga quản lý, những người đã thoát khỏi sự kiểm soát của chính phủ Moldova trong một cuộc chiến tranh ngắn vào những năm 1990.
Nhưng Georgia và Moldova hiện có thể đang đi theo những hướng khác nhau.
Sau gần hai thập kỷ xích lại gần châu Âu và phương Tây, Georgia đã được cấp tư cách ứng cử viên để gia nhập EU vào tháng 12/2023. Nhưng quá trình này đã bị ách lại vào tháng Bảy năm nay sau khi luật “các đại diện nước ngoài” do đảng Giấc mơ Georgia đưa ra vào tháng Sáu bị lên án rộng rãi.
Những người chỉ trích cho rằng luật này – yêu cầu các tổ chức truyền thông và xã hội dân sự được tài trợ từ nước ngoài phải đăng ký như một tổ chức hoạt động vì lợi ích của một thế lực nước ngoài.
Luật này được lấy cảm hứng từ một luật của Nga được sử dụng để đàn áp giới bất đồng chính kiến.
EU đã cảnh báo rằng luật này không phù hợp với các giá trị của châu Âu, trong khi Hoa Kỳ đã đưa ra các lệnh trừng phạt đối với một số quan chức Gieorgia cho biết họ đang đánh giá lại mối quan hệ của mình với quốc gia này.
Georgian Dream cũng đã tuyên bố ý định cấm đảng đối lập chính – đảng Phong trào Quốc gia Thống nhất và các đảng liên quan – nếu đảng này giành được đa số theo hiến pháp, điều mà nhiều người lo ngại có thể dẫn đến sự kết thúc của nền dân chủ ở nước này.
Đây là một phần trong bước ngoặt lớn về hướng đi của Georgian Dream, đảng được bầu lần đầu tiên cách đây 12 năm với tư cách là một phần của liên minh trước khi giành được quyền lực với tư cách là một đảng duy nhất vào năm 2016. Đảng này đã chuyển từ một đảng trung tả cam kết hợp tác chặt chẽ hơn với châu Âu sang một đảng bảo thủ, hoài nghi châu Âu, đã làm sâu sắc thêm mối quan hệ với Nga và ngày càng phản đối các giá trị của phương Tây.
Sự thay đổi về hướng đi chính trị dường như được truyền cảm hứng từ lợi ích chính trị và kinh tế của một nhóm tinh hoa nhỏ ở Georgia, đứng đầu là tỷ phú sáng lập Georgian Dream, Bidzina Ivanishvili, người đã phất lên ở Nga và được biết là có mối quan hệ chặt chẽ với giới tinh hoa của đất nước.
Ngược lại, Moldova đi theo hướng thân phương Tây trong vài năm qua, bất chấp những nỗ lực của Nga nhằm duy trì ảnh hưởng đối với đất nước này.
Tại cuộc bầu cử tổng thống gần đây nhất vào năm 2020, cử tri đã thay thế tổng thống được Nga hậu thuẫn là Igor Dodon bằng một cựu chuyên gia kinh tế của Ngân hàng Thế giới thân châu Âu, Maia Sandu.
Bà đã đưa đất nước đi theo con đường trở thành thành viên EU, mặc dù đất nước của bà phải đối mặt với một hành trình dài và gian khổ để đạt được điều đó, bao gồm cả việc thực hiện nhiều cải cách khác nhau, và cuộc bỏ phiếu để gia nhập khối.
Cách tiếp cận của Sandu đối với Nga cũng đã thay đổi.
Mặc dù bà từng ủng hộ mối quan hệ tôn trọng, cùng có lợi với Moscow, nhưng điều đó đã thay đổi sau cuộc xâm lược Ukraine năm 2022.
Bà phản đối mạnh mẽ cuộc xâm lược của Nga và kể từ đó thường xuyên lên án sự “can thiệp” của Nga vào các vấn đề của Moldova.
Trong khi Georgia tuyên bố ủng hộ toàn vẹn lãnh thổ của Ukraine, thì nước này đã tham gia vào các cuộc đấu khẩu ngoại giao liên tục với Kyiv và phương Tây và làm sâu sắc thêm quan hệ kinh tế với Nga.
Đảng Giấc mo Georgian cũng đã nhiều lần cáo buộc phe đối lập và các nước phương Tây tìm cách kéo Georgia vào cuộc ở Ukraine.
Các bảng thăm dò cho thấy gì?
Tại Moldova, các cuộc thăm dò gần đây cho thấy Sandu đang dẫn trước trong cuộc bầu cử tổng thống, trong khi số phiếu “có” gia nhập EU đang chiếm đa số trong cuộc trưng cầu dân ý.
Nhưng vẫn có một số sự ủng hộ dành cho Nga trong xã hội Moldova.
Hai quốc gia gắn kết với nhau bởi đức tin và lịch sử chung của Cơ đốc giáo Chính thống, bao gồm cả ký ức về chiến thắng của Liên Xô trong Thế chiến II.
Một kết quả yếu hơn dự kiến có thể khiến Đảng Hành động và Đoàn kết trung hữu của Sandu rơi vào thế bất ổn trong cuộc bầu cử quốc hội vào năm tới.
Và một phiếu “không” trong cuộc trưng cầu dân ý về EU sẽ là một đòn giáng mạnh vào danh tiếng chính trị của bà.
Người ta kỳ vọng Giấc mơ Georgia sẽ giành chiến thắng trước phe đối lập chia rẽ, chủ yếu ủng hộ phương Tây.
Nhưng các cuộc thăm dò ý kiến cũng liên tục cho thấy phần lớn người Georgia muốn thấy một lộ trình chính sách đối ngoại theo định hướng phương Tây và phần lớn coi Nga là mối đe dọa chính trị và kinh tế lớn nhất đối với đất nước.
Những xu hướng này tạo nên một môi trường bầu cử phân cực và khó lường cho cả hai quốc gia.
