27 tháng 10 2024
Israel đã tiến hành các cuộc không kích mà họ mô tả là “chính xác và có mục tiêu” vào Iran, nhằm đáp trả loạt tên lửa Iran phóng vào Israel hồi đầu tháng.
Đây là diễn biến mới nhất trong một loạt động thái đối đầu giữa hai quốc gia vốn đã làm dấy lên lo ngại trong vài tháng qua về một cuộc chiến tranh toàn diện tại khu vực này.
Dù Iran nói các cuộc không kích hôm 26/10 nhằm vào các địa điểm quân sự đã khiến bốn binh sĩ thiệt mạng, những dấu hiệu ban đầu cho thấy các cuộc tấn công có quy mô hạn chế hơn so với lo ngại ban đầu.
Dưới đây là những thông tin mới nhất.
Vụ tấn công diễn ra thế nào?
Khoảng 2 giờ 15 sáng giờ địa phương (5 giờ 45 sáng ngày 26/10 giờ Việt Nam), truyền thông Iran cho hay có những vụ nổ bên trong và xung quanh thủ đô Tehran.
Một video đăng tải trên mạng xã hội và đã được BBC kiểm chứng cho thấy tên lửa bay trên bầu trời thành phố này. Cư dân ở một số khu vực cho biết mình nghe thấy những tiếng nổ lớn.
Không lâu sau, Lực lượng Phòng vệ Israel (IDF) xác nhận đã thực hiện những cuộc tấn công “chuẩn xác” nhằm vào “các mục tiêu quân sự” ở Iran.
Hàng loạt máy bay tham gia vào cuộc tấn công, bao gồm các máy bay chiến đấu và máy bay không người lái (drone).
Các mục tiêu bao gồm các hệ thống phòng không của Iran, cũng như các cơ sở sản xuất và phóng tên lửa và drone.
Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu và Bộ trưởng Quốc phòng Israel Yoav Gallant đã theo dõi chiến dịch này từ trung tâm chỉ huy và điều khiển của IDF tại Tel Aviv.
Các cuộc không kích diễn ra theo nhiều đợt, kéo dài khoảng 3 tiếng đồng hồ.
Tới khoảng 10 giờ sáng ngày 26/10 theo giờ Việt Nam, IDF cho biết đợt không kích đã kết thúc.
Mỹ mô tả đợt không kích này là một “hành động tự vệ”.
Một quan chức cấp cao của Mỹ cho biết Washington đã hợp tác với Tel Aviv để khuyến khích Israel đáp trả “có mục tiêu và tương xứng.”
Quy mô của cuộc tấn công
Hiện vẫn chưa rõ quy mô của cuộc tấn công cũng như mức độ thiệt hại nó gây ra.
IDF nói đã bắn trúng 20 mục tiêu, bao gồm các cơ sở sản xuất tên lửa, hệ thống tên lửa đất đối không và các địa điểm quân sự khác.
Quân đội Iran xác nhận hai binh sĩ đã thiệt mạng “trong khi chiến đấu với tên lửa”. Hai thành viên khác thuộc quân đội Iran sau đó đã tử vong do bị thương quá nặng, theo truyền thông nhà nước Iran.
Giới chức Iran cho biết một số địa điểm ở Tehran, Khuzestan và Ilam đã bị nhắm tới.
Lực lượng phòng không của Iran tuyên bố đã “thành công chặn đứng” các đòn tấn công, nhưng “một số khu vực đã bị thiệt hại hạn chế”.
BBC Verify xác định đã có thiệt hại tại một căn cứ quốc phòng ở phía đông và một căn cứ phòng không ở phía nam Tehran.
Một quan chức cấp cao của Mỹ nói rằng cuộc tấn công không gây hư hại cho hạ tầng cơ sở dầu mỏ hoặc các cơ sở hạt nhân của Iran – những nơi Tổng thống Joe Biden đã đề nghị Israel không nhắm tới.
Truyền thông nhà nước Syria đưa tin đã có những cuộc không kích vào các căn cứ quân sự ở miền trung và miền nam Syria.
Israel không xác nhận có thực hiện các cuộc tấn công vào Syria.
Vì sao Israel tấn công Iran?
Iran là quốc gia hậu thuẫn chính của cho một loạt các nhóm hoạt động ở khắp Trung Đông – thường được mô tả là các nhóm ủy nhiệm – những nhóm thù địch với Israel, trong đó có Hamas và Hezbollah, hai nhóm đang có chiến tranh với Israel.
Vào tháng Tư, Iran đã tiến hành cuộc tấn công trực tiếp đầu tiên khi phóng khoảng 300 tên lửa và drone vào Israel, nhằm đáp trả cuộc không kích của Israel vào khu phức hợp đại sứ quán Iran tại Syria, một đòn tấn công đã khiến một số chỉ huy cấp cao của Lực lượng Vệ binh Cách mạng Hồi giáo Iran (IRGC) thiệt mạng.
Israel đã đáp trả bằng một cuộc tấn công “có giới hạn” vào hệ thống tên lửa phòng không của Iran ở Isfahan. Khi đó, Iran đã quyết định không đáp trả hành động này.
Tới tháng Bảy, Israel đã giết chết một lãnh đạo cấp cao của Hezbollah trong một cuộc không kích ở Beirut (Lebanon). Một ngày sau, thủ lĩnh chính trị của Hamas, ông Ismail Haniyeh, đã chết trong một vụ nổ ở Tehran. Iran cáo buộc Israel là thủ phạm, Tel Aviv không đưa ra bình luận.
Cuối tháng Chín, Israel ám sát thủ lĩnh Hezbollah Hassan Nasrallah và Phó tư lệnh IRGC Abbas Nilforoushan ở Beirut.
Vào ngày 1/10, Iran phóng 200 tên lửa đạn đạo vào Israel, tuyên bố đó là hành động đáp trả cho cái chết của ông Haniyeh, Nasrallah và Nilforoushan.
Tiếp theo sẽ là gì?
Văn phòng Thủ tướng Netanyahu đã phủ nhận thông tin từ trang Axios của Mỹ cho rằng trước khi tấn công, Israel đã gửi một thông điệp cho Iran tiết lộ một số thông tin về các cuộc oanh kích và cảnh báo Tehran không được phản ứng.
“Israel không thông báo cho Iran về cuộc tấn công – không cho biết thời gian, các mục tiêu hay sức mạnh của cuộc tấn công,” người phát ngôn của thủ tướng Israel nói.
Dù vậy, những dấu hiệu ban đầu cho thấy cuộc tấn công này không nghiêm trọng như một số người từng lo ngại.
IDF nói trong một thông cáo rằng “chúng tôi đang tập trung vào các mục tiêu chiến tranh ở Dải Gaza và Lebanon. Chính Iran là bên tiếp tục thúc đẩy tình trạng leo thang căng thẳng ở khu vực”.
Một quan chức cấp cao Mỹ nói rằng “đây nên là điểm kết của những giao tranh trực tiếp giữa Israel và Iran.”
Bộ ngoại giao Iran nói rằng nước này “có quyền và nghĩa vụ tự vệ” và mô tả cuộc tấn công của Israel là hành động vi phạm luật pháp quốc tế.
Nhưng bộ này cũng cho biết Tehran nhận thức được “trách nhiệm [của mình] đối với hòa bình và an ninh khu vực.”
Tình hình ở Iran ra sao?
Theo những hình ảnh do truyền thông nhà nước Iran công bố, cuộc sống ở Iran vẫn diễn ra tương đối bình thường – những con phố tấp nập người qua lại, người dân tới công viên tập thể dục, các chợ hoa quả và rau củ vẫn mở bán như thường lệ.
Iran đã đóng không phận trong vài giờ vào đêm qua, nhưng sau đó đã mở lại và đã có một vài chuyến bay thương mại bay xuyên qua Iran.
Có những dấu hiệu cho thấy chính phủ Iran muốn giảm bớt những hệ quả phát sinh của đợt tấn công vừa rồi.
IRGC đã thông báo rằng hành động gửi “hình ảnh hoặc thông tin” liên quan đến cuộc tấn công cho các cơ quan truyền thông mà họ coi là “liên kết với Israel” hoặc “thù địch” là tội phạm hình sự.
Thông thường, Iran gọi truyền thông phương Tây là thù địch.
Hôm nay, truyền thông Iran đưa tin rằng Văn phòng Công tố viên Tehran đã đệ đơn kiện một trang web không được nêu tên với lý do “đưa tin về các vấn đề ảnh hưởng tới an ninh quốc gia”.
Thế giới phản ứng ra sao?
Người phát ngôn Hội đồng An ninh Quốc gia Hoa Kỳ Sean Savett nói rằng đòn đáp trả của Israel “đã tránh những khu vực đông dân cư và chỉ tập trung vào các mục tiêu quân sự, trái ngược với cuộc tấn công của Iran khi nhằm vào thành phố đông dân nhất của Israel”.
Tuy nhiên, ông cũng nhấn mạnh rằng mục tiêu của Washington là “tăng cường ngoại giao và giảm căng thẳng ở khu vực Trung Đông”.
Thủ tướng Anh Sir Keir Starmer nói Israel có quyền tự vệ, nhưng đề nghị tất cả các bên “kiềm chế” và kêu gọi Iran không có hành động đáp trả.
Ả Rập Xê Út lên án cuộc tấn công và phản đối bất kỳ hành động nào “đe dọa tới an ninh và ổn định” khu vực.
Bộ Ngoại giao Ai Cập có những lo ngại tương tự, cho biết các cuộc không kích đã khiến họ “quan ngại sâu sắc”.
Hamas mô tả đợt tấn công này là “hành động vi phạm trắng trợn tới chủ quyền của Iran và là một sự leo thang nhằm vào an ninh khu vực và sự an toàn của người dân nơi đây.”
- Ghoncheh Habibiazad từ BBC Monitoring tường thuật bổ sung
