21 tháng 11 2024
Theo tìm hiểu của BBC, Ukraine đã lần đầu tiên bắn tên lửa Storm Shadow do Vương quốc Anh cung cấp tới các mục tiêu bên trong lãnh thổ Nga.
Trước đây, Ukraine chỉ được phép sử dụng loại tên lửa tầm xa này trong phạm vi lãnh thổ của mình.
Động thái này xảy ra không lâu sau khi Mỹ cho phép Ukraine phóng tên lửa do Mỹ cung cấp vào lãnh thổ Nga.
Chính phủ Anh từ chối bình luận về các thông tin này, nhưng các quan chức xác nhận rằng Bộ trưởng Quốc phòng John Healey đã nói chuyện với người đồng cấp Ukraine vào tối 19/11 giờ địa phương.
Các bộ trưởng có thể sẽ thận trọng trong phản ứng của họ đối với các thông tin về vụ việc này do lo ngại phản ứng của Nga, cũng như để đảm bảo rằng hành động trên không bị hiểu là do Anh dẫn đầu.
Trước đó tại Hạ viện, Bộ trưởng Healey nói:
“Hành động của Ukraine trên chiến trường đã nói lên tất cả.”
Bộ trưởng Quốc phòng Ukraine Rustem Umerov cũng từ chối xác nhận việc sử dụng tên lửa Storm Shadow trong lãnh thổ Nga, nhưng cho biết họ đang “sử dụng tất cả các biện pháp để bảo vệ đất nước mình”.
Matthew Miller, người phát ngôn của Bộ Ngoại giao Mỹ, cũng không bình luận về việc Ukraine sử dụng tên lửa do Anh cung cấp hoặc liệu Mỹ có cung cấp hỗ trợ định vị cho việc sử dụng các tên lửa nói trên hay không.
Khi được BBC hỏi liệu Ukraine có tham khảo ý kiến hoặc thông báo cho Mỹ về việc sử dụng tên lửa do Anh cung cấp hay không, ông Miller trả lời mình sẽ không “nói công khai về việc sử dụng vũ khí của một quốc gia khác”.
Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky đã nhiều lần kêu gọi các đồng minh phương Tây của Kyiv ủy quyền sử dụng tên lửa tầm xa để bắn vào các mục tiêu bên trong lãnh thổ Nga, nói rằng đó là cách duy nhất để chấm dứt chiến tranh.
Storm Shadow được xem như vũ khí lý tưởng để xuyên thủng các boong ke kiên cố và các kho đạn dược – chẳng hạn như những thứ được Nga sử dụng trong cuộc xâm lược Ukraine.
Trước đây, Mỹ và Anh không cho phép Ukraine làm như thế vì cho rằng điều đó có thể khiến chiến tranh leo thang.
Tuy nhiên, vào cuối tuần trước, Tổng thống Mỹ Joe Biden đã bật đèn xanh cho Ukraine sử dụng Hệ thống Tên lửa Chiến thuật Lục quân (ATACMS) do Mỹ cung cấp để tấn công Nga.
Sau đó, Ukraine đã sử dụng ATACMS để bắn vào tỉnh Bryansk giáp với Ukraine vào hôm 19/11.
Mỹ cũng đã chấp thuận gửi mìn cho Ukraine nhằm làm chậm tiến độ của quân đội Nga.
Phát biểu tại hội nghị thượng đỉnh G20 ở Rio de Janeiro, Brazil hôm 19/11, Thủ tướng Anh Keir Starmer khẳng định Anh sẽ “đảm bảo Ukraine có những gì cần thiết trong thời gian dài nhất có thể”.
Tên lửa Storm Shadow
Storm Shadow là một tên lửa hành trình tầm xa của Anh-Pháp với tầm bắn tối đa 250 km. Tên tiếng Pháp của tên lửa này là Scalp.
Nó được phóng từ máy bay sau đó bay với tốc độ gần bằng tốc độ âm thanh, bám sát mặt đất trước khi rơi xuống và kích nổ đầu đạn.
BBC Verify đã chỉ các hình ảnh trên Telegram cho thấy các mảnh vỡ của một tên lửa Storm Shadow ở tỉnh Kursk của Nga cho các chuyên gia vũ khí.
Amael Kotlarski, trưởng nhóm vũ khí tại công ty Janes chuyên về quân sự, nói:
“Chúng tôi có thể xác nhận rằng mảnh vỡ lớn, hình chữ nhật, có một lỗ ở giữa, thực sự khớp với một phần giao diện lắp đặt của tên lửa Storm Shadow/SCALP EG.”
Mỗi quả tên lửa Storm Shadow có giá gần 1 triệu USD. Do đó việc sử dụng chúng phải được tính toán kỹ lưỡng. Thông thường, các máy bay không người lái (drone) giá rẻ sẽ được phóng trước nhằm đánh lạc hướng và làm suy yếu hệ thống phòng không của địch – giống như cách mà Nga làm với Ukraine.
Các tên lửa này đã được sử dụng với hiệu quả cao, nhắm trúng các trụ sở hải quân Biển Đen của Nga tại thành phố Sevastopol ở Crimea và khiến bán đảo này không còn an toàn cho hải quân Nga.
Justin Crump, một nhà phân tích quân sự, cựu sĩ quan quân đội Anh và giám đốc điều hành công ty tư vấn Sibylline, nói rằng Storm Shadow đã và đang là một vũ khí cực kỳ hiệu quả cho Ukraine, có thể tấn công chính xác các mục tiêu được bảo vệ nghiêm ngặt tại các khu vực bị chiếm đóng.
“Không ngạc nhiên khi Kyiv vận động hành lang để sử dụng các vũ khí này bên trong lãnh thổ của Nga, đặc biệt là nhắm vào các sân bay đang được dùng để thực hiện các cuộc tấn công bằng bom lượn, vốn gần đây đã gây trở ngại cho các nỗ lực của Ukraine ở tiền tuyến.”
Matthew Savill, giám đốc khoa học quân sự tại viện nghiên cứu Rusi, tin rằng điều này cũng có thể đặt ra một tình thế tiến thoái lưỡng nan cho Nga về việc bố trí phòng không ở đâu, tạo cơ hội để máy bay không người lái của Ukraine dễ dàng vượt qua hơn.
Tuy nhiên, ông Savill đánh giá rằng sau cùng, Storm Shadow khó có thể đảo ngược tình thế. Ukraine không có nhiều tên lửa và Anh quốc cũng chỉ còn rất ít tên lửa để cung cấp.
Phản ứng của các bên
Người phát ngôn của Điện Kremlin Dmitry Peskov cáo buộc các nước phương Tây ủng hộ Ukraine sử dụng đất nước này “như một công cụ” để tiến hành chiến tranh.
Vào hôm 18/11, sau khi Tổng thống Mỹ Joe Biden cho phép Ukraine sử dụng tên lửa tầm xa do Mỹ cung cấp theo cách tương tự, ông Peskov nhắc lại lời Tổng thống Nga Vladimir Putin rằng bất kỳ động thái nào của một quốc gia NATO ủy quyền sử dụng tên lửa tầm xa sẽ là một tuyên bố chiến tranh.
Sau khi có thông tin về việc Kyiv bắn tên lửa Anh-Pháp vào lãnh thổ Nga, chính phủ các nước Brazil, Chile, Colombia và Mexico đã đưa ra tuyên bố khẩn cấp nhằm đề nghị “tránh các hành động làm leo thang cuộc chạy đua vũ trang và làm trầm trọng thêm xung đột giữa Liên bang Nga và Ukraine”.
Trong bài phát biểu qua video mỗi đêm vào ngày 20/11, Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky thừa nhận rằng có rất nhiều “nỗi lo và câu hỏi” về mối đe dọa sắp xảy ra từ một cuộc tấn công lớn của Nga.
Tại Anh quốc, mặc dù chưa có xác nhận nào từ London rằng tên lửa Storm Shadow đã được sử dụng để bắn vào bên trong lãnh thổ Nga, nhiều nghị sĩ hiểu rằng vị bộ trưởng quốc phòng đã ngầm thừa nhận điều đó.
Một số người lo lắng về những tác động của việc này – chẳng hạn như liệu Nga có thể đáp trả bằng một cuộc tấn công mạng hay tấn công các tuyến cáp thông tin liên lạc dưới biển không?
Nhưng nhiều người cho rằng đây là một động thái cần thiết, thậm chí là muộn màng, nhằm tăng cường hỗ trợ cho đồng minh dân chủ đang tiếp tục phải đối mặt với sự tấn công từ Nga.
