November 27, 2024
Ngày 23/11, báo Nikkei Asia đưa tin về việc Mỹ đã chặn hàng hóa trị giá 3,6 tỷ USD có nguồn gốc từ Trung Quốc, phần lớn trong số này được trung chuyển qua Việt Nam trước khi tìm cách vào thị trường Mỹ. Động thái này là một phần trong việc thực thi nghiêm ngặt Đạo luật Phòng chống Lao động Cưỡng bức Người Duy Ngô Nhĩ, làm dấy lên lo ngại về tác động đối với quan hệ thương mại Việt-Mỹ.
Kể từ khi Đạo luật Phòng chống Lao động Cưỡng bức Người Duy Ngô Nhĩ có hiệu lực vào năm 2022, Cơ quan Hải quan và Biên phòng Mỹ (CBP) đã chặn hơn 4.500 lô hàng bị nghi sử dụng lao động cưỡng bức tại vùng Tân Cương, Trung Quốc. Hầu hết các lô hàng này bị phát hiện đi qua Việt Nam trước khi tới Mỹ.
Đạo luật được Quốc hội Mỹ thông qua nhằm phản ứng lại các báo cáo về việc chính quyền Trung Quốc giam giữ người Duy Ngô Nhĩ trong các trại tập trung và ép buộc họ lao động trong các nhà máy. Để thực thi đạo luật, chính quyền Mỹ đã mở rộng danh sách các công ty Trung Quốc bị cấm vận, mới đây bổ sung thêm 29 công ty bị cáo buộc vi phạm nhân quyền tại Tân Cương.
Việc hàng hóa Trung Quốc sử dụng Việt Nam làm điểm trung chuyển để vào Mỹ được xem là một mánh khóe nhằm trốn tránh các lệnh cấm vận và thuế quan.
Việt Nam: Nguy cơ bị “vạ lây”
Theo các chuyên gia, việc Việt Nam trở thành một mắt xích trong chuỗi trung chuyển hàng hóa từ Trung Quốc có thể dẫn đến nguy cơ bị ảnh hưởng trong mối quan hệ thương mại với Mỹ.
Tiến sĩ Nguyễn Khắc Giang trong bài viết trên ThinkChina cảnh báo rằng, nếu Tổng thống Donald Trump – người từng theo đuổi chính sách thương mại cứng rắn với Trung Quốc – quay lại Nhà Trắng, Việt Nam có thể không được “nhân nhượng” như dưới thời Tổng thống Biden.
Việt Nam từng bị đưa vào danh sách các quốc gia thao túng tiền tệ và chịu áp lực trong các cuộc đàm phán thương mại dưới thời ông Trump. Nếu Mỹ mở lại cuộc chiến thương mại với Trung Quốc, Việt Nam có nguy cơ bị cuốn vào các biện pháp cứng rắn nhằm ngăn chặn việc lách luật qua trung chuyển hàng hóa.
Việt Nam đang đóng vai trò quan trọng trong chuỗi cung ứng toàn cầu, nhưng tình trạng hàng hóa Trung Quốc lợi dụng Việt Nam để né tránh lệnh cấm vận đang tạo ra những thách thức lớn:
Nguy cơ thương mại: Mỹ có thể tăng cường giám sát hàng hóa xuất khẩu từ Việt Nam, gây ảnh hưởng đến các doanh nghiệp chân chính.
Áp lực đối với chuỗi cung ứng: Việt Nam cần cải thiện khả năng kiểm tra nguồn gốc hàng hóa và minh bạch chuỗi cung ứng để tránh bị coi là “công cụ” của các công ty Trung Quốc.
Quan hệ ngoại giao: Việt Nam cần cân bằng giữa việc duy trì quan hệ kinh tế với Trung Quốc và đảm bảo không vi phạm các quy định của Mỹ.
Để đối phó với các thách thức này, Việt Nam cần thực hiện một số biện pháp: Thắt chặt kiểm tra nguồn gốc: Cải thiện cơ chế kiểm soát và xác minh nguồn gốc hàng hóa nhập khẩu và xuất khẩu để tránh bị lợi dụng.
Đối thoại với Mỹ: Tăng cường hợp tác với các cơ quan thương mại Mỹ để xây dựng niềm tin và đảm bảo tuân thủ các quy định quốc tế.
Đầu tư vào công nghệ: Ứng dụng công nghệ blockchain hoặc các giải pháp số hóa khác để minh bạch hóa chuỗi cung ứng, từ đó ngăn chặn việc hàng hóa bất hợp pháp xâm nhập.
Việc Mỹ chặn hàng hóa Trung Quốc trị giá 3,6 tỷ USD qua ngả Việt Nam không chỉ là vấn đề thương mại, mà còn đặt ra bài toán về uy tín và năng lực quản lý của Việt Nam trong chuỗi cung ứng toàn cầu. Để tránh các hệ lụy nghiêm trọng, Việt Nam cần nhanh chóng có các biện pháp quyết liệt nhằm kiểm soát nguồn gốc hàng hóa và xây dựng quan hệ đối tác bền vững với Mỹ trong bối cảnh cạnh tranh thương mại quốc tế ngày càng gay gắt.
