Liz Truss cam kết chống khủng hoảng năng lượng trong ngày đầu tiên làm Thủ tướng Anh

• Paul Seddon
• Phóng viên chính trị

6 tháng 9 2022

Tin mới nhất: Tân Thủ tướng Anh Liz Truss sẽ \”đóng băng\” các hóa đơn điện, khí đốt ở Anh trong vòng 18 tháng ở mức hiện hành\” để ngăn cuộc khủng hoảng năng lượng có thể đẩy hàng triệu dân và nhiều doanh nghiệp vào cảnh khốn khó.

Trước đó, BBC đã đăng bài của Paul Seddon như sau:

Bà Liz Truss đã cam kết giải quyết chi phí năng lượng tăng cao và cắt giảm thuế sau khi giành chiến thắng trong cuộc tranh cử làm lãnh đạo Đảng Bảo thủ để trở thành tân Thủ tướng Anh.

Kế hoạch của bà Truss, dự kiến sẽ được công bố vào ngày 8/9, có thể hỗ trợ các nhà cung cấp thông qua các khoản vay do chính phủ hậu thuẫn nhằm trợ cấp cho các hóa đơn năng lượng

Bà Truss sẽ kế nhiệm ông Boris Johnson sau khi được Nữ hoàng chính thức bổ nhiệm tại Lâu đài Balmoral vào hôm nay ngày 6/9.

Sau đó bà Truss, 47 tuổi và là nữ Thủ tướng thứ ba của Vương quốc Anh, sẽ công bố nội các của tân chính phủ.

Trong bài phát biểu sau khi giành chiến thắng, tân Thủ tướng đã cam kết sẽ triển khai một chương trình cắt giảm thuế \”quyết liệt\” nhằm phát triển nền kinh tế đang chao đảo và ngăn nước Anh rơi vào suy thoái.

Bà Truss sẽ nắm quyền trong hôm nay, kết thúc một nhiệm kỳ thủ tướng chưa đầy ba năm nhưng tràn ngập sóng gió của ông Boris Johnson, sau chiến thắng vang dội của Đảng Bảo thủ vào năm 2019.

Quyết định cấp bách nhất của bà Truss với tư cách tân Thủ Tướng là giúp người dân và các doanh nghiệp giảm gánh nặng khi chi phí năng lượng quốc tế tăng cao.

Đội ngũ của bà được cho là đã làm việc với một gói hỗ trợ trong nhiều tuần, qua một thông báo sẽ được đưa ra vào ngày 8/9.

Theo kế hoạch này, chính phủ sẽ bảo trợ các khoản vay cho các công ty cung cấp năng lượng, mà sau đó họ giữ nguyên hoặc giảm giá hóa đơn của khách hàng.

Các khoản vay sẽ được hoàn trả từ các hóa đơn trong vòng 10-20 năm tới.

Scottish Power, công ty đề xuất ý tưởng về các khoản vay do chính phủ hậu thuẫn, đã ước tính rằng việc \”đóng băng\” các hóa đơn trong hai năm có thể tiêu tốn gần 100 tỷ bảng Anh.

Chính phủ mới cũng dự kiến sẽ cung cấp cho các doanh nghiệp nhỏ một số hỗ trợ, BBC được cho biết rằng chi tiết về kế hoạch có thể không nằm trong thông báo vào thứ Năm này.

Phát biểu tại trung tâm hội nghị Nữ hoàng Elizabeth II ở London, bà Truss nói với các nhà hoạt động đảng rằng bà sẽ \”giải quyết cuộc khủng hoảng năng lượng\” bằng cách giải quyết các hóa đơn và thúc đẩy các nguồn cung trong nước của Anh.

Phân tích của Chris Mason, biên tập viên chính trị

Nếu có thì sẽ rất ít khoảng thời gian trăng mật cho Liz Truss, khi đất nước đang ầm ĩ tìm câu trả lời cho những vấn đề lớn mà chính phủ của Boris Johnson trong những tháng gần đây cảm thấy không đủ năng lực để giải quyết.

Như bạn có thể đọc được từ những bài viết của các đồng nghiệp tôi, câu chuyện lạm phát, Ukraine, an ninh năng lượng, Dịch vụ Y tế Công Quốc gia (NHS) với mùa đông đang đến gần, tranh cãi về vấn đề Brexit và… một cuộc tổng tuyển cử không còn xa.

Đảng Bảo thủ đã liên tục đứng sau Đảng Lao động trong các cuộc thăm dò suốt cả năm. Và phải có một cuộc bầu cử chậm nhất là vào tháng 1/2025.

Nền chính trị đang được thiết lập lại, nhưng sẽ tiếp tục đua tranh, ồn ào và khó đoán.

Bà Truss đã đánh bại đối thủ Rishi Sunak với 57% phiếu bầu, một chiến thắng sít sao hơn dự kiến.

Những người dự kiến sẽ được bổ nhiệm vào nội các của bà bao gồm Kwasi Kwarteng làm Bộ trưởng Tài chính, cựu đối thủ lãnh đạo Suella Braverman làm Bộ trưởng Nội vụ và James Cleverly làm Ngoại trưởng.

Sau chiến thắng của bà Truss, Bộ trưởng Nội vụ Priti Patel và Bộ trưởng Văn hóa Nadine Dorries cho biết họ sẽ từ chức bộ trưởng cấp cao.

Ông Johnson chúc mừng chiến thắng của bà Truss và nói rằng bà đã có kế hoạch đúng đắn để \”đoàn kết đảng ta\”.

Bà Truss đã bày tỏ sự kính trọng đối với \”người bạn\” của mình là ông Johnson trong bài phát biểu chiến thắng, nói thêm rằng ông sẽ được \”ngưỡng mộ từ Kyiv đến Carlisle\” vì những thành tựu của ông trong nhiệm kỳ.

\”Boris, ông đã giải quyết xong Brexit, ông đã đè bẹp Jeremy Corbyn, ông triển khai chương trình vaccine và phản đối Vladimir Putin\”, bà nói.

Khác với truyền thống, Thủ tướng mãn nhiệm và tân Thủ tướng sẽ đến Lâu đài Balmoral ở Scotland để chuyển giao quyền lực, thay vì Cung điện Buckingham.

Nữ hoàng đang gặp khó khăn trong việc di chuyển và sự thay đổi này là để ngăn chặn việc sắp xếp lại vào phút chót.

Bà Truss đã hứa sẽ cắt giảm 30 tỷ bảng Anh thuế trong ngân sách khẩn cấp vào cuối tháng này, vì gánh nặng thuế bị đổ lỗi làm nước Anh tăng trưởng chậm chạp.

Đề xuất cắt giảm của bà bao gồm đảo ngược việc nâng ngưỡng bảo hiểm quốc gia dưới thời ông Johnson nắm quyền, tạm thời bỏ thuế xanh đối với hóa đơn năng lượng và bỏ tăng thuế doanh nghiệp theo kế hoạch.

Cùng với các vấn đề trong nước, công việc của bà Truss cũng bao gồm việc tiếp tục hỗ trợ Ukraine đối phó với cuộc xâm lược của Nga và sửa chữa mối quan hệ rạn nứt với EU về vấn đề Bắc Ireland.

Cựu Bộ trưởng tài chính Rishi Sunak, người đã công kích các kế hoạch kinh tế của bà Truss trong chiến dịch tranh cử, nói với BBC rằng ông sẽ \”hỗ trợ trọn vẹn\” cho bà.

Ông Sunak cũng cho biết sẽ tái ứng cử để làm nghị sĩ trong cuộc tổng tuyển cử tiếp theo, nhưng dự kiến sẽ không nằm trong nội các của bà Truss.

Đảng Lao động đã kêu gọi bà Truss tăng thuế thu nhập từ lợi nhuận của các công ty dầu khí để tài trợ một phần nhằm đóng băng giá nội địa trong sáu tháng.

Đảng Lao động đã theo chân Đảng Dân chủ Tự do hồi đầu mùa hè này, trong việc ủng hộ việc đóng băng giá năng lượng, cùng với Đảng Dân tộc Scotland.

Tuy nhiên, bà Truss đã loại bỏ các khoản thuế tiếp theo, nói trong chiến dịch tranh cử rằng việc này \”gửi thông điệp sai đến các nhà đầu tư quốc tế\”.

Phát biểu trước đó, lãnh đạo đảng Lao động Sir Keir Starmer cam kết sẽ làm việc với bà Truss để thực hiện việc đóng băng giá năng lượng, nói rằng đã có thỏa thuận giữa các bên về ý tưởng này.

Ông chỉ trích cách tiếp cận nền kinh tế của bà Truss, cho rằng trong chiến dịch tranh cử bà đã nói nhiều về việc cắt giảm thuế cho các doanh nghiệp hơn là khủng hoảng chi phí sinh hoạt.

\”Điều đó cho thấy bà ấy không chỉ không am hiểu mà còn không đứng về phía những người đang lao động,\” ông nói thêm.

Lãnh đạo Đảng Dân chủ Tự do, Sir Ed Davey, nói với BBC News rằng bà Truss \”dường như không có kế hoạch gì\” để đối phó với giá cả tăng cao, và Đảng Bảo thủ chịu trách nhiệm về tăng trưởng kinh tế \”thảm hại\”.

Lãnh đạo Đảng Dân tộc Scotland và Bộ trưởng thứ nhất của Scotland, bà Nicola Sturgeon đã kêu gọi đóng băng giá năng lượng cho các doanh nghiệp thường không nằm trong danh sách giá trần năng lượng của Anh và hỗ trợ thêm tiền mặt.

Liz Truss đã nói gì về những vấn đề lớn?

Chi phí sinh hoạt:

• Hứa hẹn công bố kế hoạch giúp đỡ người dân và doanh nghiệp có chi phí năng lượng tăng vọt trong vòng một tuần sau khi trở thành thủ tướng
• Lập kế hoạch ngân sách khẩn cấp để đưa ra các biện pháp giúp nền kinh tế phát triển nhằm tài trợ cho các dịch vụ công và dịch vụ y tế quốc gia
• Cho biết bà sẽ giải quyết cuộc khủng hoảng bằng cách mang tiền trở lại túi của người dân, chẳng hạn bằng cách đảo ngược ngay lập tức ngưỡng tăng bảo hiểm quốc gia
• Hứa hẹn sẽ không xét lại ý tưởng đánh thuế gió đối với các công ty năng lượng và bãi bỏ việc phân bổ năng lượng trong mùa đông này
• Sẽ đình chỉ \”thuế xanh\” – một phần trong hóa đơn năng lượng trả cho các dự án xã hội và các dự án xanh

Thuế và chi tiêu:

• Cho biết bà sẽ đảo ngược ngưỡng nâng bảo hiểm quốc gia đã có hiệu lực vào tháng 4 và giữ ngân sách khẩn cấp vào cuối tháng 9
• Cam kết không áp dụng thêm bất kỳ loại thuế mới nào và bỏ việc tăng thuế doanh nghiệp theo kế hoạch – dự kiến sẽ tăng từ 19% lên 25% vào năm 2023
• Sẽ đình chỉ \”thuế xanh\” – một phần trong hóa đơn năng lượng để trả cho các dự án xã hội và các dự án xanh
• Cho biết bà sẽ trả cho các khoản cắt giảm bằng cách để các khoản \”nợ Covid\” của Anh trong thời gian dài hơn
• Hứa hẹn thay đổi về thuế để người dân dễ dàng ở nhà chăm sóc trẻ em hoặc người thân cao tuổi
• Muốn tạo ra \”các khu vực thuế thấp và quy định thấp\” mới trên toàn quốc để tạo ra các trung tâm đổi mới và doanh nghiệp
• Bà Truss nói sẽ không cắt giảm chi tiêu công trừ khi có cách nào không dẫn đến các khó khăn trong tương lai
• Đặt mục tiêu chi 2,5% GDP cho quốc phòng đến năm 2026 và đưa ra mục tiêu mới là 3% vào năm 2030

Khí hậu:

• Cho biết bà sẽ đề cao mục tiêu đạt mức phát thải khí nhà kính ròng bằng 0 (net zero) vào năm 2050 và nói về việc \”đẩy nhanh quá trình chuyển đổi của chúng ta sang mức net zero\” tại hội nghị thượng đỉnh về khí hậu COP26
• Sẽ đình chỉ \”thuế xanh\” – một phần trong hóa đơn năng lượng để trả cho các dự án xã hội và các dự án xanh
• Sẽ xem xét lại lệnh cấm kỹ thuật khai thác dầu fracking (Kỹ thuật thủy lực bẻ gãy)
• Nói rằng Vương quốc Anh cần xây dựng thêm các nhà máy điện hạt nhân và các lò phản ứng hạt nhân nhỏ và sẽ xem xét lại lệnh cấm kỹ thuật khai thác dầu fracking
• Muốn bảo vệ động vật hoang dã và đa dạng sinh học tốt hơn và sẽ khởi động một cuộc khảo sát mới của Anh về động vật hoang dã để hiểu loài động vật nào đang bị đe dọa
• Với tư cách là Bộ trưởng môi trường, bà cắt giảm trợ cấp cho các trang trại năng lượng mặt trời, gọi chúng là \”sự tàn phá cảnh quan\”

Brexit:

• Lập luận bà có thể được tin tưởng với Brexit mặc dù bỏ phiếu chống trong cuộc trưng cầu dân ý năm 2016
• Chịu trách nhiệm giới thiệu Dự luật Nghị định thư Bắc Ireland, có thể thay thế các phần của thỏa thuận hậu Brexit giữa Anh và EU
• Nói rằng các tòa án của Vương quốc Anh nên là \”trọng tài cuối cùng\” và thương mại giữa Bắc Ireland và Vương quốc Anh phải \”tự do\”
• Hứa hẹn sẽ loại bỏ hoặc thay thế vào cuối năm 2023 các luật được coi là kìm hãm nền kinh tế của EU

Chăm sóc sức khỏe và xã hội:

• Đã cam kết chuyển chi phí cho chăm sóc sức khỏe sang hỗ trợ chăm sóc xã hội
• Nói rằng các dịch vụ bác sĩ gia đình cần được sử dụng nhiều hơn để giảm áp lực cho các bệnh viện
• Cho rằng cần có nhiều hỗ trợ về sức khỏe tâm thần trong trường học hơn
• Muốn khuyến khích các bác sĩ đã về hưu \”trở lại với nghề\” để giúp Dịch vụ y tế quốc gia trong thời kỳ đại dịch

Giáo dục:

• Cam kết cho mọi trẻ em \”cơ hội tốt nhất để thành công\” bất kể đến từ đâu và xuất thân thế nào
• Sẽ mở rộng các học viện có hiệu suất cao và thay thế các cơ sở không thành công bằng các trường miễn phí
• Hứa với phụ huynh sẽ chăm sóc trẻ nhiều hơn ở trường học và mở rộng phạm vi của các nhà cung cấp chấp nhận các quyền chăm sóc trẻ em của chính phủ
• Muốn cải cách thủ tục nhập học đại học để sinh viên nộp đơn sau khi đạt điểm A (hoặc tương đương) thay vì dựa trên điểm dự đoán
• Cho biết các học sinh có điểm cao nhất sẽ được tự động mời nộp đơn vào Oxford và Cambridge
• Muốn có nhiều hỗ trợ về sức khỏe tâm thần trong trường học hơn
• Bà muốn các trường học có nhà vệ sinh riêng dành cho mỗi giới

Nhà ở & quy hoạch:

• Nói rằng bà sẽ chấm dứt tư duy cứng nhắc kiểu Stalin – chính phủ hiện muốn 300.000 ngôi nhà được xây dựng ở Anh mỗi năm
• Lập kế hoạch tạo \”vùng cơ hội\” với việc cắt giảm thuế và bãi bỏ quy định, giúp việc xây dựng dễ dàng và nhanh chóng hơn
• Muốn giúp những người mua nhà lần đầu tiên bằng cách kết hợp các khoản thanh toán tiền thuê nhà vào đánh giá thế chấp