Kho dầu dự trữ chiến lược của Mỹ tác động thế nào đến giá xăng?

October 23, 2022

WASHINGTON, DC (NV) – Đối phó với việc khối OPEC Plus cắt giảm sản lượng dầu hoả, Tổng Thống Joe Biden thông báo rút thêm dầu từ kho dự trữ chiến lược (SPR), khiến nhiều người thắc mắc về tác động lên giá xăng và các vấn đề về chính trị từ quyết định trên, theo báo Washington Post. 

Tính từ mùa Xuân năm nay, Tòa Bạch Ốc tháo khoán một lượng dầu khổng lồ từ kho dự trữ để kiểm soát giá xăng tăng vọt do tình trạng trì trệ từ đại dịch COVID-19 và một phần do chiến tranh Nga-Ukraine làm thiếu hụt nguồn cung cấp dầu toàn cầu.

Tuy đã giảm từ mức đỉnh vào mùa Hè, giá xăng tại một số nơi trong nước Mỹ vẫn còn khá cao.

Một số chuyên gia phân tích cho rằng kho dầu dự trữ không chỉ mang lại lợi thế về giá cả, mà còn về tâm lý công chúng.

Người dân Mỹ sẽ thấy rằng chính phủ đang tìm cách bình ổn giá cả thị trường năng lượng, và ông Biden hành động quyết đoán để hạ giá xăng cho người dân – chỉ một vài tuần trước cuộc bầu cử.

Vậy SPR là gì? Việc rút dầu từ kho dự trữ có ảnh hưởng ra sao đến giá xăng và về mặt chính trị?

Kho dự trữ dầu chiến lược của Mỹ

Đúng như tên gọi, kho dự trữ bao gồm hàng trăm triệu thùng dầu mỏ được bơm xuống các mỏ muối cạn ở Texas và Louisiana, nhằm mục đích dự trữ khi xảy ra khủng hoảng làm tăng giá dầu. 

Mỹ có khoảng 400 triệu thùng dầu dự trữ, một viên chức thuộc chính quyền ông Biden chia sẻ với tờ Washington Post.

Kho dự trữ được lập ra sau một cuộc khủng hoảng năng lượng vào những năm 1970. 

Lúc bấy giờ, Mỹ lệ thuộc vào việc khu vực Trung Đông tăng sản lượng dầu, và đổi lại Mỹ sẽ hỗ trợ giới lãnh đạo các nước sở tại trong một số xung đột trong khu vực.

Không muốn mắc nợ trong những đợt khủng hoảng, Mỹ quyết định thành lập SPR.

Khi nào chính phủ được mở kho dầu dự trữ?

Kho dự trữ chỉ được tháo khoán trong những trường hợp khủng hoảng, như thiên tai hay chiến tranh, chứ không phải bất kỳ khi nào giá xăng tăng.

“Kho dự trữ là một chính sách bảo hiểm,” bà Meg Jacobs, một chuyên gia về năng lượng và là tác giả cuốn “Panic at the Pump.”

Trong lịch sử hiện đại, Mỹ từng nhiều lần rút dầu từ SPR, ví dụ như trong chiến tranh vùng vịnh (Gulf War), hoặc như lúc Tổng Thống George W. Bush tháo khoán 11 triệu thùng dầu dự trữ sau khi bão Katrina chấm dứt.

Mỹ tiêu thụ bao nhiêu thùng dầu mỗi ngày? Liệu giải pháp này có hữu hiệu không?

Trên lý thuyết, việc bơm thêm dầu vào thị trường sẽ điều tiết tình trạng leo thang giá cả thị trường.

Cả thế giới xài 100 triệu thùng dầu mỗi ngày, quyết định cắt giảm sản xuất 2 triệu thùng/ngày của OPEC Plus chỉ chiếm 2% mức tiêu thụ toàn cầu.

Khoản thiếu hụt này không phải là một sự khủng hoảng dù làm nguồn cung bị thiếu hụt.

Giá cả ở Mỹ bị ảnh hưởng mạnh và nhanh chóng vì mức độ tiêu thụ quá nhiều.

Nước Mỹ sản xuất hơn 18 triệu thùng dầu mỗi ngày, nhưng tiêu thụ khoảng 20 triệu thùng.

“Lượng dầu tháo khoán khó có thể tạo được tác động lớn vì chúng ta tiêu thụ quá nhiều,” bà Jacobs nhận định.

Tuy vậy, khi kết hợp với các chính sách khác, kho dầu dự trữ có thể giúp hạ giá xăng, theo ông Jay Hakes, một chuyên gia về năng lượng từng viết hai cuốn sách về SPR, trong đó có cuốn “Energy Crisis: Nixon, Ford, Carter, and Hard Choices in the 1970s.”

Chính phủ có thể khuyến khích người dân giảm thiểu tiêu thụ xăng dầu để trừng phạt Nga, và cách này có thể giúp kìm hãm giá, ông Hakes cho biết.

Tổng Thống Biden cũng kêu gọi các quốc gia khác đưa dầu từ kho dự trữ lên thị trường quốc tế.

Một cách khác từng được ông Biden áp dụng vào Tháng Ba là thúc đẩy các công ty sản xuất dầu mỏ trong nước tăng sản lượng.

“Quá nhiều công ty không góp sức và chỉ quan tâm đến lợi nhuận cao mà không đầu tư thêm để cải thiện nguồn cung cấp,” trích dẫn thông báo từ Tòa Bạch Ốc về việc mở kho dầu dự trữ.

Ông Biden còn đề nghị Quốc Hội yêu cầu các công ty phải nộp thêm phí nếu họ trì hoãn khai thác dầu mỏ trên đất liên bang dù đã được cấp phép.

Cũng trong hôm Thứ Tư, Tổng Thống Biden hối thúc Quốc Hội phê duyệt dự luật về cấp phép để giúp tăng tốc các dự án sản xuất của ngành năng lượng.

Nhưng lợi thế lớn nhất của việc tháo khoán SPR là về tâm lý người dân, đặc biệt là giữa cuộc chiến tranh khiến người Mỹ đoàn kết đối đầu với Nga.

“Chỉ riêng việc người dân biết rằng vẫn còn kho dầu dự trữ cũng là một điểm mạnh của Mỹ,” ông Hakes nhận xét.

Bà Jacobs ví SPR như một vũ khí chống lại Nga: “Kho dầu dự trữ là một trong những vũ khí của chúng ta, được thiết kế dành riêng cho những tình huống này.”

Những rủi ro tiềm tàng

Khiếm khuyết đầu tiên của chính sách này là làm giảm lượng dầu dự trữ cho các cuộc khủng hoảng trong tương lai.

Để bổ sung kho dự trữ, chính phủ sẽ phải mua thêm dầu mỏ, và quá trình này có thể tốn nhiều năm.

“Lượng dầu dự trữ đang ở mức thấp nhất trong 40 năm nay, nhưng vẫn còn rất lâu mới cạn sạch,” ông Cleve R. Wootson Jr. và Evan Halper, hai phóng viên của Washington Post, cho hay.

Tác động thứ hai là làm ảnh hưởng đến môi trường. Giới môi trường học kỳ vọng rằng Mỹ sẽ ngày càng hạn chế chứ không phải tăng cường khai thác và tiêu thụ ít dầu thô.

Đáp lại lo ngại này, ông Biden khẳng định sẽ dựa vào Đạo Luật Sản Xuất Quốc Phòng (Defense Production Act) để giúp các công ty tại Mỹ sản xuất thêm vật liệu cho pin xe điện. (Xe hơi là nguồn tiêu thụ xăng dầu lớn nhất tại Mỹ.)

Rủi ro thứ ba là giá xăng dầu trong ngắn hạn và dài hạn có thể không thay đổi đáng kể.

Rất khó để dự đoán giá sẽ tăng đến mức nào nếu ông Biden không mở kho dầu dự trữ, tuy nhiên nếu giá xăng tiếp tục ở mức cao, có thể dân Mỹ sẽ nghĩ rằng bơm dầu dự trữ không tạo ra bất kỳ sự khác biệt nào.

Nhưng ngoài biện pháp này, ông Biden không còn nhiều lựa chọn nào khác để điều chỉnh giá xăng dầu.

Tuy ông có thể kêu gọi người dân tiết kiệm xăng dầu, nhưng chiến thuật này không nhận được nhiều sự ủng hộ khi được Tổng Thống Jimmy Carter đề ra vào những năm 1970. (MPL)