Xung quanh vụ trùm Wagner ‘nổi loạn, ‘quay lưng’ với Putin

June 24, 2023

Lâu nay đã bất hòa với giới chức quân sự Nga về cuộc chiến ở Ukraine, Prigozhin, người đứng đầu tập đoàn Wagner, đưa mối thù lên một tầm cao mới khi ông cáo buộc rằng các chiến binh của mình bị lực lượng Nga tấn công và thề sẽ trả thù.

Lời đe dọa, được đưa ra trên kênh Telegram chính thức của Prigozhin đã châm ngòi cho một cuộc khủng hoảng ở Nga.

Cơ quan an ninh Nga FSB lập tức phát lệnh buộc các chiến binh Wagner từ chối mệnh lệnh và bắt giữ Prigozhin, đồng thời mở cuộc điều tra hình sự về tội “tổ chức nổi loạn vũ trang, văn phòng tổng công tố cho biết.

Tướng Nga Vladimir Alekseev gọi đó là “cú đâm sau lưng” và “một cuộc đảo chính.”

Người phát ngôn Điện Kremlin Dmitry Peskov cho biết Putin đã được thông báo và “các biện pháp cần thiết đang được thực hiện”.

Được Nga gọi là “công ty quân sự tư nhân”, Tập đoàn Wagner được các quan chức Hoa Kỳ gọi là lực lượng ủy nhiệm, trong khi các bên khác gọi đây là nhóm lính đánh thuê.

Wagner được thành lập vào năm 2014 và thuộc sở hữu của Prigozhin, 61 tuổi, người trước đây được biết đến với biệt danh “đầu bếp của Putin”, chuyên phục vụ yến tiệc cho các sự kiện cấp nhà nước của Điện Kremlin.

Vào tháng 12, Hoa Kỳ tin rằng Tập đoàn Wagner có khoảng 50.000 lính đánh thuê tại Ukraine, trong số này có 40.000 tù nhân từ các nhà tù Nga, phát ngôn viên Hội đồng An ninh Quốc gia Hoa Kỳ John Kirby cho biết.

Nga phủ nhận sự liên quan của Tập đoàn Wagner trong các hoạt động quân sự, nhưng Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế của Washington cho biết nhóm này có liên hệ trực tiếp với nhà nước Nga.

Wagner được cho là đóng một vai trò trong các hoạt động của Nga ở Ukraine vào năm 2014 và 2015, hoạt động như một “tổ chức ủy nhiệm”.

Tập đoàn này cũng đã tham chiến tại các khu vực khác trên thế giới, bao gồm cả châu Phi.

Wagner đã hoạt động trong cuộc xung đột dân sự ở Libya và Nga đã gửi cho tập đoàn này các thiết bị quân sự bao gồm chiến đấu cơ và xe bọc thép để Nga giành chỗ đứng tại quốc gia này, Bộ Quốc phòng Hoa Kỳ cho biết vào năm 2020.

Tập đoàn này cũng được cử đến cuộc nội chiến tại Trung Phi, nơi nhóm này bị buộc tội hành quyết thường dân, tấn công lực lượng gìn giữ hòa bình của Liên Hợp Quốc và nhắm mục tiêu vào các cộng đồng chủ yếu là người Hồi giáo.

Các nhà ngoại giao cấp cao của phương Tây nói rằng Tập đoàn Wagner đã nắm quyền kiểm soát một mỏ vàng ở đó. Tổ chức Theo dõi Nhân quyền cho biết tập đoàn Wagner gây ra những hành động tàn bạo, bao gồm cả việc hành quyết những người không vũ trang.

Hồi tháng 1/2023, Hoa Kỳ cáo buộc Wagner là một tổ chức tội phạm xuyên quốc gia. Tại Châu Phi, tập đoàn này gây bất ổn cho các quốc gia và “vi phạm nhân quyền trên diện rộng, bòn rút tài nguyên thiên nhiên”, Bộ Tài chính Hoa Kỳ cho biết khi áp đặt các biện pháp trừng phạt nhắm vào Wagner.

Kirby, phát ngôn viên của Hội đồng An ninh Quốc gia Hoa Kỳ, cho biết cuộc chiến ở Ukraine đã giúp Tập đoàn Wagner gia tăng ảnh hưởng.

“Ảnh hưởng của Prigozhin đang mở rộng. Sự độc lập của Wagner với Bộ Quốc phòng Nga được tăng lên và nâng cao trong suốt 10 tháng của cuộc chiến này,” Kirby cho biết tại cuộc họp diễn ra hồi tháng 12/2022.

Ông nói, quân đội Nga đã dựa vào các chiến binh của Wagner ở Ukraine và trong một số trường hợp, các quan chức quân sự của Nga đã phục tùng các chỉ huy của tập đoàn Wagner.

Prigozhin gần đây liên tiếp mạnh miệng cáo buộc giới lãnh đạo quân sự của Nga “bất tài, vô dụng” ở Ukraine. Hôm 23/6, ông công khai cáo buộc giới lãnh đạo quân sự của Nga tấn công lực lượng Wagner. Ông tuyên bố đã có một cuộc tấn công tên lửa vào các doanh trại của tập đoàn.

Prigozhin cho biết, giới lãnh đạo quân sự Nga phải chịu trách nhiệm về cái chết của 2.000 chiến binh Wagner.

“Những kẻ đã tiêu diệt các chàng trai Wagner, những kẻ đã hủy hoại mạng sống của hàng vạn binh sĩ Nga, sẽ bị trừng phạt,” Prigozhin cho biết.