21 tháng 11 2023
Philippines đã tiếp cận các nước láng giềng như Malaysia và Việt Nam để thảo luận về một bộ quy tắc ứng xử riêng liên quan đến Biển Đông, Tổng thống nước này cho biết hôm thứ Hai, với lý do tiến triển còn hạn chế trong việc đạt được một hiệp ước khu vực rộng lớn hơn với Trung Quốc, theo Reuters.
Mối quan hệ giữa hai nước ngày càng căng thẳng hơn dưới thời Tổng thống Ferdinand Marcos Jr, người liên tục phàn nàn về hành vi “hung hăng” của Trung Quốc trong khi nối lại mối quan hệ bền chặt với đồng minh duy nhất mà Philippines có hiệp ước phòng thủ chung chính thức và ràng buộc về mặt pháp lý, Hoa Kỳ.
Phát biểu tại Hawaii trong một sự kiện được phát trực tiếp, ông Marcos cho biết căng thẳng leo thang ở Biển Đông đòi hỏi Philippines phải hợp tác với các đồng minh và láng giềng để duy trì hòa bình trên tuyến đường thủy nhộn nhịp này khi tình hình hiện nay “căng thẳng hơn”.
“Chúng tôi vẫn đang chờ đợi bộ quy tắc ứng xử giữa Trung Quốc và ASEAN và đáng tiếc là tiến độ này diễn ra khá chậm,” ông Marcos cho biết, đề cập đến những nỗ lực của nhóm các quốc gia Đông Nam Á.
“Chúng tôi đã chủ động tiếp cận các quốc gia khác trong ASEAN mà chúng tôi đang có xung đột lãnh thổ, Việt Nam là một trong số đó, Malaysia là một quốc gia khác, và xây dựng quy tắc ứng xử của riêng chúng tôi.
“Hy vọng điều này sẽ phát triển hơn nữa và mở rộng sang các nước ASEAN khác.”
Đại sứ quán Trung Quốc, Malaysia và Việt Nam tại Manila đã không trả lời ngay lập tức yêu cầu bình luận về khả năng có một bộ quy tắc riêng như vậy.
Trung Quốc cho rằng xây dựng bộ quy tắc ứng xử ở Biển Đông là nhiệm vụ quan trọng đối với nước này và các nước ASEAN.
Tuy nhiên, người phát ngôn của Bộ Ngoại giao Trung Quốc đã cảnh báo tại một cuộc họp báo thường kỳ rằng: “Bất kỳ động thái nào đi chệch khỏi khuôn khổ và đi ngược lại tinh thần của tuyên bố về quy tắc ứng xử của các bên (DOC) ở Biển Đông đều vô hiệu”.
Phát biểu của ông Marcos được đưa ra ra sau cuộc gặp hôm thứ Sáu với Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình bên lề diễn đàn Hợp tác kinh tế châu Á-Thái Bình Dương tại San Francisco.
Các nhà lãnh đạo đã thảo luận các biện pháp nhằm giảm bớt căng thẳng ở vùng biển chiến lược này sau một loạt cuộc đối đầu trong năm nay.
Trong vài năm qua, ASEAN và Trung Quốc đã nỗ lực tạo ra một khuôn khổ để đàm phán về quy tắc ứng xử, một kế hoạch đã có từ năm 2002. Tuy nhiên, tiến độ vẫn chậm chạp bất chấp cam kết của tất cả các bên nhằm đẩy nhanh quá trình này.
Các cuộc xung đột
Các cuộc đàm phán về các thành phần của bộ quy tắc vẫn chưa bắt đầu, với những lo ngại về việc Trung Quốc, nước tuyên bố chủ quyền phần lớn Biển Đông, sẽ cam kết tuân thủ một bộ quy tắc mang tính ràng buộc mà các quốc gia ASEAN muốn phù hợp với luật pháp quốc tế hiện hành đến mức nào.
Trung Quốc khẳng định yêu sách của mình trên bản đồ bằng cách sử dụng “đường chín đoạn” kéo dài tới 1.500 km về phía nam đất liền, cắt vào các vùng đặc quyền kinh tế (EEZ) của Brunei, Indonesia, Malaysia, Philippin và Việt Nam.
Manila và Bắc Kinh đã đối đầu liên tục trong nhiều năm khi Trung Quốc trở nên quyết đoán hơn trong việc thúc đẩy các yêu sách hàng hải của mình, gây lo ngại cho các nước láng giềng và các quốc gia khác hoạt động trên tuyến đường thương mại quan trọng này, chẳng hạn như Hoa Kỳ.
Trung Quốc đã biến các rạn san hô ngập nước thành các cơ sở quân sự được trang bị radar, đường băng và hệ thống tên lửa, một số nằm trong vùng đặc quyền kinh tế của Philippines.
Ông Marcos cho biết: “Các rạn san hô gần nhất mà PLA bắt đầu thể hiện sự quan tâm… để xây dựng căn cứ đã ngày càng tiến gần hơn đến bờ biển Philippines”.
“Tình hình đã trở nên nghiêm trọng hơn trước.”
Đáp lại, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc cho biết: “Các hoạt động xây dựng của Trung Quốc trên lãnh thổ của mình hoàn toàn nằm trong chủ quyền của Trung Quốc và các nước khác không có quyền đưa ra những nhận xét vô trách nhiệm”.
Ông Marcos nói thêm rằng Hoa Kỳ “luôn hỗ trợ chúng tôi, không chỉ bằng lời nói… mà còn bằng hành động cụ thể.”
