10 tháng 5 2024
Nhiều bộ phận máy bay Boeing do Spirit AeroSystem sản xuất thường xuyên được xuất xưởng khi còn nhiều lỗi nghiêm trọng, theo lời ông Santiago Paredes, cựu thanh tra chất lượng của công ty này.
Spirit AeroSystem hiện là nhà cung cấp lớn nhất của Boeing.
Ông Paredes nói với BBC rằng ông thường xuyên phát hiện tới 200 lỗi trên các bộ phận máy bay chuẩn bị được chuyển tới cho Boeing.
Ông cho biết mình từng được gọi là “kẻ cản trở” do làm chậm quy trình sản xuất mỗi khi tìm cách giải quyết những vấn đề nói trên.
Spirit “kịch liệt phản đối” những cáo buộc này.
“Chúng tôi kịch liệt phản đối những cáo buộc của ông ấy [ông Parades],” một phát ngôn viên của Spirit nói.
Ông Parades đưa ra những cáo buộc trên trong một cuộc phỏng vấn với BBC và CBS, khẳng định những thông tin này đều từ quá trình làm việc của ông tại Spirit từ năm 2010 đến năm 2022.
Ông thường xuyên thấy “từ 50 đến 100, thậm chí 200” lỗi ở những thân máy bay sắp được chuyển tới Boeing.
“Tôi tìm thấy nhiều linh kiện bị thiếu, nhiều bộ phận bị cong vênh, thậm chí nhiều khi thiếu luôn cả một bộ phận nào đó.”
Boeing đã từ chối bình luận về điều này.
‘Làm um lên’
Spirit AeroSystems và Boeing đều đang bị giám sát kĩ càng sau khi tấm bịt cửa trên một chiếc 737 Max mới tinh đã bất ngờ bung ra ngay sau khi máy bay cất cánh vào tháng 1/2024.
Một lỗ hổng lớn đã xuất hiện ở thân máy bay.
Theo điều tra, tấm bịt cửa này ban đầu được Spirit lắp, nhưng sau đó đã được các kỹ thuật viên của Boeing tháo ra để sửa lỗi đinh tán.
Sự cố này đã dẫn tới việc Cục Hàng không Liên bang Mỹ (FAA) tiến hành kiểm tra quy trình sản xuất tại cả hai công ty nói trên.
Việc kiểm tra đã phát hiện ra hàng loạt trường hợp không tuân thủ quy trình kiểm soát sản xuất ở cả Boeing và Spirit.
Ông Paredes kể với BBC rằng bên cạnh những lỗi nhỏ, có nhiều lỗi nghiêm trọng hơn.
Ông cũng nói rằng mình đã bị gây áp lực để giảm bớt sự khắt khe khi kiểm tra.
“Họ luôn làm um lên về việc tôi tìm thấy lỗi và chất vấn tại sao tôi lại kiểm tra kỹ như vậy,” ông kể.
“Họ chỉ muốn các sản phẩm được xuất xưởng. Họ không để ý tới hậu quả của việc xuất đi những thân máy bay bị lỗi.
“Họ chỉ quan tâm tới định mức, tiến độ và ngân sách…
“Nếu kết quả sổ sách tốt thì dường như tình trạng của thân máy bay có ra sao cũng chẳng còn quan trọng nữa,” ông Parades nói thêm.
Trước khi rời Spirit, ông Paredes phụ trách một đội kiểm tra chịu trách nhiệm đối với khâu cuối cùng của dây chuyền sản xuất máy bay 737 Max.
Tố giác
Cuối tháng 1/2024, một số cổ đông bất bình của Boeing đã đâm đơn kiện công ty này.
Đơn kiện cáo buộc Boeing không chỉ cố tình che đậy những khiếm khuyết tràn lan và nghiêm trọng về chất lượng, mà còn gây ra thiệt hại tài chính cho các cổ đông khi những sai sót nói trên bị phơi bày.
Phần lớn lời kể của ông Parades đã được sử dụng làm lời chứng trong vụ kiện này.
Tuy nhiên, trong các văn bản pháp lý, ông Parades được gọi là “Cựu Nhân viên số 1”.
Đây là lần đầu tiên ông Parades lên tiếng một cách công khai.
Ông Josh Dean, một cựu thanh tra chất lượng khác với những cáo buộc nhằm vào Boeing cũng đã được sử dụng trong hồ sơ kiện nói trên, đã qua đời vào tuần trước sau khi bị bệnh nghiêm trọng do vi khuẩn gây ra.
Vào tháng 3/2024, một người tố giác Boeing khác là ông John Barnett đã bị bắn chết.
Ông Barnett từng làm cho Boeing 30 năm trước khi nghỉ hưu vào năm 2017.
Về những cáo buộc trong vụ kiện nói trên, Spirit “kịch liệt phản đối”.
Sự hỗ trợ từ Boeing
Spirit từng là một công ty thuộc Boeing.
Tất cả thân máy bay 737 Max đều do Spirit sản xuất tại nhà máy ở Wichita, Kansas.
Các linh kiện này sau đó được vận chuyển đến cơ sở của Boeing ở Renton, gần Seattle, bang Washington.
Spirit cũng sản xuất các bộ phận cỡ lớn của máy bay 787 Dreamliner.
Công ty này hiện đang gặp khó khăn về tài chính.
Spirit đang chảy máu tiền mặt. Trong ba tháng đầu năm nay, Spirit đã lỗ 617 triệu USD.
Boeing đã đồng ý hỗ trợ tài chính và đang trong quá trình đàm phán mua lại Spirit.
Các nguồn tin nội bộ từ Boeing khẳng định rằng đang có những cố gắng nhằm giải quyết các lo ngại về chất lượng sản xuất của Spirit.
Họ nói rằng việc này đã giúp giảm 80% số lỗi trên các bộ phận được xuất ra từ nhà máy ở Wichita.
Ông Parades nói rằng cả hai công ty (Boeing & Spirit) vốn đã luôn nắm rõ mức độ của lỗi sản phẩm.
Các thanh tra chất lượng từ hai công ty từng thảo luận với nhau về vấn đề này trong các cuộc họp tuần.
‘Gào lên để cầu cứu’
Theo ông Parades, tình hình trở nên căng thẳng khi quản lý yêu cầu ông thay đổi cách báo lỗi sản phẩm, để giảm đi số lượng lỗi được báo cáo.
Ông kể rằng mình đã bị giáng chức và thuyên chuyển sang một bộ phận khác trong nhà máy sau khi lên tiếng phản đối.
“Tôi cảm thấy bị đe dọa và trả đũa vì đã bày tỏ quan ngại,” ông nói.
Sau đó, ông Parades đã nộp “thư khiếu nại đạo đức” lên bộ phận nhân sự của công ty.
Ông cũng viết email và gửi trực tiếp cho giám đốc điều hành khi đó của Spirit, ông Tom Gentile.
Trong email, ông viết:
“Tôi đã mất niềm tin vào bộ phận kiểm soát chất lượng tại Spirit và đây là tiếng kêu cứu cuối cùng của tôi.”
Ông Paredes sau đó đã được phục chức lãnh đạo và nhận được tiền truy lĩnh sau khi lời phàn nàn của ông được tiếp nhận một phần.
Không bao lâu sau, ông Parades rời Spirit.
Ông cho biết bản thân hiện cảm thấy ngần ngại nếu phải ngồi trên máy bay 737 Max.
Ông sợ rằng những lỗi từ nhà máy ở Wichita vẫn tồn tại.
“Trước khi làm việc tại Spirit, tôi chưa từng gặp nhiều người sợ bay đến vậy.
“Làm việc ở đó, tôi gặp rất nhiều sợ bay, bởi họ đã tận mắt chứng kiến cách các thân máy bay được chế tạo,” ông nói.
