Iran dường như sẵn sàng nối lại các cuộc đàm phán hạt nhân, nhưng tạm thời vẫn không chấp nhận để các chuyên gia quay trở lại thanh tra các cơ sở hạt nhân tại Iran. Trả lời AFP, người đứng đầu Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế (IAEA) hôm qua 26/09/2024 cho biết như trên.
Đăng ngày: 27/09/2024
Rafael Grossi, giám đốc Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế, dựa theo nội dung các cuộc trao đổi của ông trong tuần này với ngoại trưởng Iran, Abbas Araghchi, bên lề Đại Hội Đồng Liên Hiệp Quốc tại New York, cho biết Iran « đánh tín hiệu cho thấy sẵn sàng tham gia trở lại (các cuộc thương lượng), không chỉ với IAEA, mà còn cả (…) với các đối tác cũ của chúng tôi trong thỏa thuận hạt nhân năm 2015 ». Tuy nhiên, Teheran lại không có ý định cấp lại giấy phép cho các thanh tra tới Iran. Giám đốc Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế cân nhắc thời điểm phù hợp để « thực hiện một điều gì đó » với Iran.
Từ năm 2021, Teheran đã cắt giảm mạnh các vụ thanh tra cơ sở hạt nhân của Iran. Camera giám sát các địa điểm này đã bị ngắt kết nối và giấy phép thanh tra của một nhóm chuyên gia IAEA đã bị Teheran thu hồi. Do thái độ thiếu hợp tác của Teheran trong những năm gần đây, quan hệ giữa giám đốc IAEA và chính quyền Iran đã xấu đi.
Ông Rafael Grossi dự kiến đến Iran vào tháng 10. AFP nhận định, giám đốc Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế sẽ tìm cách gây áp lực với Teheran để các chuyên gia của IAEA có thể trở lại thanh tra các cơ sở hạt nhân tại Iran. Theo dự kiến, Rafael Grossi sẽ thảo luận về « các biện pháp kiểm tra, giám sát và xác minh » mà đôi bên có thể nhất trí trước khi đạt được một thỏa thuận rộng hơn, bởi vì « việc đạt được một thỏa thuận với Iran về các vấn đề này sẽ là một dấu hiệu mang tính xây dựng (…) hướng tới các cuộc đàm phán tương lai ».
Cho dù Teheran vẫn luôn phủ nhận việc muốn sở hữu bom nguyên tử, nhưng chương trình hạt nhân của Iran không ngừng phát triển nhanh. Theo IAEA, Iran gia tăng kho dự trữ chất uranium được làm giàu ở mức 60%, gần mức 90% cần thiết để phát triển vũ khí nguyên tử.
