November 8, 2024
Ngày 7/11, tại bữa tiệc của Hội đồng Doanh nghiệp Mỹ – Trung ở Thượng Hải, Đại sứ Trung Quốc tại Mỹ, ông Tạ Phong (Xie Feng), nhấn mạnh rằng “không ai là người chiến thắng” trong các cuộc xung đột về thuế quan, thương mại hay khoa học – công nghệ. Ông cho rằng những khác biệt giữa Mỹ và Trung Quốc nên được xem là cơ hội để hai quốc gia giao lưu và học hỏi lẫn nhau thay vì là “cái cớ cho sự đối đầu và từ chối”.
Đại sứ Tạ chỉ ra rằng nhiều công ty Mỹ đang hoạt động tại Trung Quốc, ví dụ như chuỗi cửa hàng McDonald’s, nơi mà 60% cửa hàng mới mở trong năm qua nằm tại Trung Quốc. Ông cũng nhấn mạnh rằng Thượng Hải là thành phố duy nhất trên thế giới có hơn 1.000 quán Starbucks, minh chứng cho mối quan hệ kinh tế chặt chẽ giữa hai nước. Theo ông Tạ, càng nhiều câu chuyện hợp tác đôi bên cùng có lợi, thì lợi ích thu được cho cả Mỹ và Trung Quốc sẽ càng lớn. Ông kêu gọi mở rộng danh sách hợp tác để thúc đẩy thành tựu chung giữa hai nước.
Ông Tạ Phong không đề cập trực tiếp đến cuộc bầu cử tổng thống Mỹ hay sự trở lại của ông Donald Trump, nhưng rõ ràng có những lo ngại về khả năng một cuộc xung đột mới sẽ diễn ra, khi Trump từng áp đặt thuế quan trị giá hàng tỉ USD lên hàng hóa Trung Quốc. Dù hai bên đã ký thỏa thuận thương mại vào tháng 1/2020 nhằm giảm bớt căng thẳng, nhưng với việc Trump có thể tiếp tục đưa ra các chính sách thuế quan cứng rắn, khả năng xung đột thương mại tái diễn là điều dễ hiểu.
Nền kinh tế Trung Quốc hiện đang phải đối mặt với nhiều khó khăn, khi tăng trưởng chỉ đạt 6% vào năm 2019 – mức thấp nhất trong gần 30 năm qua, và dự báo năm 2024 Trung Quốc sẽ chỉ đạt mức tăng trưởng khoảng 5%. Nếu căng thẳng thương mại Mỹ – Trung tiếp tục leo thang sau khi Trump chính thức nhậm chức vào năm 2025, điều này sẽ gây thêm áp lực lớn cho nền kinh tế Trung Quốc.
Trong chiến dịch tranh cử, Trump đã hứa sẽ tăng thuế suất nhập khẩu hàng hóa Trung Quốc lên 60%, mức thuế cao hơn rất nhiều so với mức 7,5 – 25% trong nhiệm kỳ đầu của ông. Các nhà phân tích cho rằng nếu Mỹ tiến hành áp đặt thuế cao như vậy, Trung Quốc sẽ không ngần ngại đáp trả.
Ông Joe Mazur, nhà phân tích tại Trivium China ở Bắc Kinh, nhận định: “Ngay cả khi quan hệ Mỹ – Trung có cải thiện bất ngờ, Bắc Kinh vẫn sẽ ưu tiên tự chủ và an ninh kinh tế”. Mazur cho rằng nếu mức thuế cao được áp dụng, Trung Quốc sẽ đáp trả mạnh mẽ hơn, vì thái độ mềm mỏng với Mỹ dường như không mang lại lợi ích gì đáng kể, và một phản ứng quyết liệt có thể khiến Mỹ phải cân nhắc lại chính sách áp lực của mình.
Theo ông Julian Evans-Pritchard, trưởng bộ phận kinh tế Trung Quốc tại Capital Economics, dù Mỹ có tăng thuế lên 60% với hàng hóa Trung Quốc thì GDP của Trung Quốc cũng chỉ giảm chưa đến 1%. Tuy nhiên, các chuyên gia đều cho rằng một cuộc chiến thương mại mới sẽ khiến tình hình kinh tế và thương mại quốc tế thêm phần phức tạp và khó lường.
