26 tháng 11 2024
Tổng thống đắc cử Donald Trump vừa tuyên bố sẽ áp mức thuế mới lên Trung Quốc, Mexico và Canada ngay trong ngày đầu tiên của nhiệm kỳ, nhằm trấn áp tình trạng nhập cư bất hợp pháp và buôn lậu ma túy vào Mỹ.
Ngay khi nhậm chức vào ngày 20/1/2025, ông Trump sẽ ký lệnh hành pháp áp thuế 25% đối với tất cả các hàng hóa nhập khẩu từ Mexico và Canada, theo bài viết trên Truth Social của ông.
Theo ông, mức thuế đối với Mexico và Canada sẽ được duy trì cho đến khi hai nước này có biện pháp ngăn chặn người nhập cư trái phép và tình trạng buôn lậu ma túy và các dược chất có ma túy, đặc biệt là fentanyl (một loại thuốc giảm đau nhóm opioid tổng hợp), vào Mỹ.
“Cả Mexico lẫn Canada đều có quyền hạn và khả năng để dễ dàng giải quyết những vấn đề âm ỉ kéo dài này,” ông nói.
“Đã đến lúc họ phải trả một cái giá rất lớn!”
Bên cạnh đó, ông cũng cho hay sẽ áp mức thuế bổ sung 10% với hàng hóa nhập khẩu từ Trung Quốc tới khi chính quyền nước này ngăn chặn được tình trạng buôn lậu fentanyl từ Trung Quốc sang Mỹ.
Trong một bài viết khác, ông Trump chỉ trích Bắc Kinh vì không thực hiện các cam kết mà ông nói rằng họ từng đưa ra về việc thi hành án tử hình đối với những người bị bắt vì buôn bán fentanyl.
“Đại diện Trung Quốc nói với tôi rằng họ sẽ áp hình phạt kịch khung là tử hình với bất cứ tội phạm buôn bán ma túy nào. Nhưng thật không may, điều ấy chưa xảy ra và ma túy đang tràn lan vào đất nước chúng ta, chủ yếu thông qua Mexico, ở mức độ chưa từng thấy,” ông viết.
Một phát ngôn viên của đại sứ quán Trung Quốc tại Washington trả lời BBC: “Việc cho rằng Trung Quốc cố ý để các tiền chất fentanyl đi vào Mỹ là đi ngược hoàn toàn với sự thật và thực tế.”
“Trung Quốc tin rằng hợp tác kinh tế và thương mại Trung-Mỹ mang tính chất đôi bên cùng có lợi. Sẽ không có ai chiến thắng trong một cuộc chiến thương mại hay chiến tranh thuế quan,” người này nói thêm.
Theo Reuters, sau khi ông Tập Cận Bình và ông Joe Biden đồng ý nối lại các nỗ lực chung vào năm ngoái, hai nước đã có những tiến triển chậm rãi nhưng rõ rệt trong việc hợp tác nhằm ngăn chặn buôn bán trái phép các tiền chất ma túy được sử dụng để sản xuất fentanyl.
Ở Mỹ, tình trạng lạm dụng fentanyl gây ra tử vong vẫn rất nghiêm trọng. Nước này đã gây sức ép lên Trung Quốc nhằm thắt chặt việc thực thi pháp luật, bao gồm việc xử lý các khoản thanh toán bất hợp pháp và tăng cường kiểm soát những hóa chất liên quan.
Vào tháng Sáu, Viện Kiểm sát Nhân dân tối cao Trung Quốc đã kêu gọi các quan chức thực thi pháp luật ở Trung Quốc tập trung vào việc chống buôn bán ma túy, trong bối cảnh Bắc Kinh và Washington công bố một cuộc điều tra chung hiếm hoi về vấn ma túy.
Đến tháng Tám, chỉ vài ngày sau cuộc họp của nhóm công tác chống ma túy chung, Trung Quốc tuyên bố sẽ thắt chặt kiểm soát đối với ba loại tiền chất thiết yếu để sản xuất fentanyl.
Trước đây, ông Trump từng cam kết chấm dứt quy chế tối huệ quốc đối với Trung Quốc và áp dụng mức thuế hơn 60% đối với hàng nhập khẩu từ quốc gia này. Đây là mức cao hơn nhiều so với các mức thuế đã được áp dụng trong nhiệm kỳ đầu tiên của ông.
Trong khi đó, nền kinh tế Trung Quốc lại đang ở trong tình trạng dễ bị tổn thương hơn rất nhiều do suy thoái kéo dài của thị trường bất động sản, rủi ro nợ công và nhu cầu trong nước yếu.
Một số nhà kinh tế nhận định rằng đại thể những chính sách thuế quan của ông Trump có thể sẽ đưa mức thuế nhập khẩu của Mỹ quay trở lại thời kỳ những năm 1930, gây ra lạm phát, làm sụp đổ thương mại Mỹ-Trung, kích động các biện pháp trả đũa và làm thay đổi đáng kể chuỗi cung ứng toàn cầu, theo Reuters.
Theo họ, các khoản thuế này thoạt tiên là do các công ty nhập khẩu thanh toán, và sau đó sẽ chuyển chi phí sang người tiêu dùng bằng cách tăng giá sản phẩm hoặc phải chấp nhận lợi nhuận thấp hơn.
Không lâu sau khi ông Trump tuyên bố về những khoản áp thuế mới nói trên, đồng đô la Mỹ đã tăng 1% so với đồng đô la Canada và 2% so với đồng peso của Mexico.
Trong khi đó, thị trường chứng khoán ở châu Á và hợp đồng tương lai cổ phiếu châu Âu giảm. Hợp đồng tương lai S&P 500 cũng giảm 0,3%.
Một số chuyên gia tài chính đã đưa ra nhận xét với Reuters về tuyên bố vừa rồi của ông Trump:
Ông Naka Matsuzawa, chiến lược gia trưởng của nhóm Nghiên cứu Chiến lược Thị trường tại công ty tài chính Nomura Securities (Nhật Bản):
“Mức thuế 10% đồng loạt [đối với Trung Quốc] không lớn như mức 60% mà ông ấy từng nói, nhưng nó lại được đưa ra theo cách rõ ràng hơn, nên tôi nghĩ phản ứng ban đầu là khá tiêu cực.
“Nếu chỉ dừng lại ở mức 10%, thì điều này sẽ không gây ra thảm họa cho nền kinh tế Trung Quốc và có lẽ tác động đến kinh tế toàn cầu cũng không quá nghiêm trọng.”
Ông Gary Ng, chuyên gia kinh tế cấp cao tại Ngân hàng Đầu tư và Thương mại Natixis (Hong Kong):
“Đây chắc chắn là một cú sốc đối với thị trường và gây áp lực lên các tài sản Trung Quốc, đặc biệt là trong ngành xuất khẩu, vì lợi nhuận của doanh nghiệp sẽ chịu ảnh hưởng từ những mức thuế bổ sung này.
“Tuy nhiên, so với những gì ông ấy áp dụng với Canada và Mexico, mức thuế này không quá lớn, nên các nhà đầu tư có thể vẫn sẽ muốn chờ thêm những diễn biến tiếp theo và liệu mức 60% mà ông ấy hứa hẹn có thực sự được triển khai hay không.”
Ông Simon Yu, Phó Giám đốc điều hành, Công ty quản lý tài sản Panyao (Trung Quốc):
“Thuế quan là con bài mà ông Trump sử dụng để đàm phán với các quốc gia khác.
“Trung Quốc đã có kinh nghiệm đối phó với thuế quan từ thời Trump 1.0. Đối với các biện pháp trấn áp khác như cấm vận công nghệ, Trung Quốc có thể sẽ đẩy thúc đẩy quá trình tự lực và thay thế nhập khẩu.”
Ông William Reinsch, cố vấn cấp cao từ Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế (CSIS):
“Tôi thấy điều này giống như một lời đe dọa hơn bất kỳ điều gì khác.
“Có vẻ ý tưởng là nếu bạn cứ tiếp tục ‘đánh vào mặt họ’, cuối cùng họ sẽ đầu hàng. Nhưng điều đó không hiệu quả với Trung Quốc, và tôi cũng không nghĩ nó sẽ hiệu quả với Mexico và Canada.”
Ông Khoon Goh, Trưởng bộ phận Nghiên cứu châu Á của Tập đoàn Ngân hàng Úc và New Zealand (ANZ):
“Có vẻ như ông ấy sẽ không lãng phí tí thời gian nào… Câu hỏi bây giờ là – vào ngày đầu tiên, liệu ông ấy có thực sự triển khai kế hoạch này không và liệu thuế quan có được áp dụng ngay từ ngày đầu tiên không?
“Một điều thú vị khác là việc ông ấy nêu rõ lý do cho các mức thuế này (liên quan đến nhập cư và ma túy), vì vậy có vẻ như những mức thuế này có sẽ đi kèm với những điều kiện đó.
“Dù đây là đòn tấn công mở màn, nhưng có thể đây chỉ là khởi đầu cho kiểu thỏa thuận đặc trưng của ông ấy.”
Tony Sycamore, chuyên gia phân tích thị trường của sàn giao dịch IG Markets (Sydney):
“Tôi chỉ đang cố gắng hiểu làm sao mà điều này đi cùng với việc bổ nhiệm ông [Scott] Bessent. Mọi người đã kỳ vọng ông ấy [ông Bessent] sẽ là một tiếng nói ôn hòa hơn. Có thể đây là cách phản ứng trước việc mọi người nghĩ rằng ông Bessent sẽ điều hòa những chính sách thương mại cực đoan [của ông Trump]… nhưng ông Trump sẽ không bị ai làm ảnh hưởng.”
“Ông ấy đã nói đến mức thuế lên tới 60% đối với hàng hóa Trung Quốc… vậy nếu chỉ là thuế bổ sung 10% đối với hàng hóa Trung Quốc bên cạnh các mức thuế hiện tại, thì đó ít hơn rất nhiều so với những gì ông ấy đã đề cập trước đây… nên có thể mọi chuyện thực ra nhẹ nhàng hơn so với kịch bản xấu nhất mà chúng ta đã nghĩ đến.”
