Chuly sưu tầm
Lời thề trong văn chương Việt Nam.
Trong cuộc sống đôi khi con người phải trải qua những sự tranh chấp \’chí tử\’, thậm chí \’ngon miệng\’ thì thề thốt để làm tin. Trong tình yêu còn hơn thế vậy, thề sống thề chết, thề bán mạng, thề khô cả họng, thề từ giờ Tý đến giờ Dậu với người yêu về cái sự chung tình, nỗi oan ức…v.v…có người thề cũng hay mà chối cũng giỏi, bị bắt \’tại trận\’ mà vẫn chơi…nhưng cái đó là khía cạnh bên trong đời sống và tình yêu. Còn bây giờ, chúng ta hãy tìm hiểu xem cái nét đẹp trong văn chương bình dị của nền văn học Việt Nam về \’lời thề\’ ấy thế nào nhé…
Người xưa thề thốt ra sao nhỉ? Có giống như mình thề thốt chăng?
Những lời thề thường đi kèm theo nước mắt của các nàng. Nàng khóc đêm khóc ngày, khóc đến chảy thành sông, bởi tình yêu chàng dành cho nàng đã chết. Bỏ thì thương mà vương thì tội:
Lời thề nước mắt chảy thành sông
Dứt nghĩa đi thêm tội, thương bao đồng khó thương.
Không thương thì thôi, thương rồi thì có thể hy sinh tất cả, nàng quyết tâm chờ đợi ngày chàng quay về:
Đường dài ngựa chạy biệt tăm
Thương người, em mãi trăm năm đợi chàng.
Rồi những tháng ngày vẫn bặt tăm, trong lòng nàng ray rứt khó chịu, không biết chàng có hiểu lầm hay nghi ngờ mình chi chăng. Nàng đau đớn, thốt lên những lời thề thật mộc mạc, cảm động:
Con chim chiền chiện, bay thấp liệng cao
Nó kêu làm sao lăng nhăng líu nhíu
Em thấy chàng bận bịu không nỡ dứt tình
Phải chi em có thuốc hồi sinh
Mỗ tim trao lại kẻo tình anh nghi
Đó là về nàng, còn chàng thì sao??? chàng im hơi bặt tiếng, chàng nỗi tính ghen tuông, sinh nghi…
Con cua anh không sợ, anh sợ con còng
Kẻ tiểu nhân anh không sợ, anh sợ gái hai lòng hại anh.
Chàng đem hình ảnh con cua, con còng và kẻ tiểu nhân ra nói bóng gió, sợ nàng bắt cá hai taỵ Chàng vốn có lòng đa nghi của Tào Tháo, sợ chưa chắc ăn, làm sao biết được sự đổi thay ở lòng dạ nàng:
Nước lên khỏi bực tràn bờ
Thương thời nói vậy chứ chờ đặng không?
Nàng đau khổ vì chàng cứ một mực không tin, đã bao năm tháng đợi chờ, bao lời thề thốt mà vẫn vậy. Nàng cho rằng chàng thật là nhỏ nhoi, ích kỷ quá, nàng giận dỗi:
Bảy với ba tính ra một chục
Tam tứ lục anh tính lại cửu chương
Liệu bề thương được thì thương
Đừng trao gánh nặng giữa đường cho em.
Chàng thấm thía lời giận hờn ấy, nhưng trong lòng vẫn còn nghi hoặc lòng nàng, chàng tìm cách nói úp mỡ, giao ước với nàng:
Trên trăng dưới nước, anh giao ước một lời
Trăng mờ nước cạn, đừng bao giờ phụ anh.
Tình yêu thật là quái lạ, dù nàng có giận chàng cách mấy mà thấy chàng \’xuống nước\’ vậy, cũng vui lòng buông theo. Nàng còn thề độc rằng:
Nếu em được Tấn quên Tần
Xuống sông sấu đớp, lên rừng cọp tha.
Cuối cùng chàng đã hiểu lòng tha thiết của nàng, đến bên nàng thỏ thẻ:
Thuốc ngon chợ Huyện
Giấy quyến Sa Huỳnh
Nẫu xa thì mược nẫu xa
Chứ đôi mình chẳng mãi rời xa.
Cái mộc mạc, chân tình, giản dị, dễ thương trong văn chương Việt Nam là vậy đó…những \’lời thề\’ ấy chỉ là điển hình nhỏ trong kho tàng thật phong phú của văn học Việt Nam.
(ST)
