Người Việt ở Ukraine: Bỏ đi di tản hay ở lại và đi thì như thế nào?

một giờ trước

Chiến dịch quân sự ở Ukraine đe dọa trực tiếp và gia tăng đối với sinh mạng và sức khoẻ, tâm lý của 7,5 triệu trẻ em ở quốc gia này, theo UNICEF.

\”Nhu cầu cứu trợ nhân đạo đang tăng đều, lan ra từng giờ. Trẻ em sợ hãi, bị shock và tuyệt vọng muốn được an toàn. Hàng trăm nghìn người đang di chuyển, đa số là phụ nữ, trẻ em. Nhiều gia đình đang bị chia rẽ khỏi người thân…\”

Và không chỉ trẻ em mà cả người lớn, trong đó có nhiều người Việt sinh sống, làm ăn ở các vùng của Ukraine đang phải suy tính, đắn đó, đi hay là ở.

Đi thì họ phải bỏ lại tất cả để tới một quốc gia mới như Ba Lan, Slovakia, Hungary, Đức, với tương lai còn bất định, và chặng đường xa đi không dễ, tiếng tăm không biết, ở lại thì có thể gặp hiểm nguy.

Hai câu chuyện của hai người Việt ở Kyiv và Odessa cho thấy phần nào nỗi khốn khó của người dân ở quốc gia bị chiến sự những ngày qua.

Đi từ thành phố biển Odessa sang biên giới Ba Lan

Anh Phương Bắc, một người Việt đang trên đường rời khỏi Odessa, Ukraine, cho biết đi từ trung tâm thành phố Odessa cứ một đoạn lại có chốt chặn kiểm tra giấy tờ và tắc nghẽn tại những điểm này, tuy nhiên khi qua được thì đường thông thoáng hơn.

\”Bọn em phải qua các chốt chặn kiểm tra giấy tờ nọ kia tắc đường quá. Mà từ đây sang tới tận Ba Lan thì còn xa lắm. Bọn em rất cần là khi qua bên kia thì được cộng đồng mình bên đó giúp đỡ.\”

\”Bọn em đi một nhóm 20 người, thuê một xe ô tô do người tây lái. Đa số là công nhân ở bên này chạy nạn. Toàn anh em đồng hương Việt Nam với nhau cùng đi, có người mình quen, có người mình không quen, và có cả trẻ con 5-6 tuổi. Mấy anh em sang làm may cho công ty bên này. Em cũng mới sang Odessa được mấy tháng thôi.

\”Đồ đạc bọn em mang đi được ít lắm, một hai bộ quần áo nhẹ thôi. Tiền bạc cũng không có vì đột xuất xảy ra và mình không lường trước được.

\”Odessa có đỡ hơn trên Kyiv nhưng em nghĩ là rồi chiến tranh cũng sẽ đến Odessa nên chạy trước, chứ trên Kyiv chiến tranh ác liệt hơn.

\”Odessa bọn em gần biển, nó đánh ven biển thì cũng lo sợ. Đêm hay có tiếng nổ, đạn pháo giật mình không ngủ được, mà bọn em không có hầm trú ẩn…\”

Kể tới đây thì anh Phương Bắc cho biết phải xuống xe để kiểm tra giấy tờ và mong muốn khi qua biên giới được cộng đồng người Việt tại Balan giúp đỡ.

Ở lại thì phải đối mặt với nguy hiểm có thể ập tới bất cứ lúc nào

Chia sẻ với BBC News Tiếng Việt, ông Tuyen Nguyensy, một người Việt đã sống ở Kyiv, Ukraine hơn 30 năm. Ông lập gia đình và có con cũng tại thủ đô này. Nơi đây là nhà, là tổ ấm nhưng bây giờ gia đình ông phải đối mặt với sự bất định, hiểm nguy.

Ngay khi Nga cho quân vào xâm lược Ukraine, chính ông cũng bất ngờ. Ông Tuyen Nguyensy nhớ lại: \”Diễn biến quá nhanh, người ta không bao giờ nghĩ Putin tàn bạo đến thế vì 2 dân tộc này rất gần gũi.\”

\”Hiện 5-6 ngày nay, cứ nghe còi báo động là cả gia đình vội đi ẩn nấp. Điện thoại luôn cố gắng cập nhật tình hình qua các kênh Telegram, nhóm bạn bè ở khắp các thành phố, kênh riêng của các tình nguyện viên chiến trường.

\”Lương thực chỉ còn đủ cho một tuần nhưng bây giờ ăn gì không còn cần thiết nữa. Quan trọng nhất đối với tôi là mạng sống của gia đình và lo mất nước,\” ông Tuyen Nguyensy bộc bạch.

Ông cũng cho BBC biết thêm, nếu có cơ hội di tản sang châu Âu, gia đình ông sẽ cố gắng đi để đảm bảo an toàn. Tuy nhiên, ông Tuyen Nguyensy cũng nói việc vượt qua phong tỏa để đến biên giới EU với chặng đường 600-1000 km là vô cùng rủi ro. Xăng có thể mua nhưng cũng phải chờ, xếp hàng cả trăm mét.

Ông Tuyen cũng chia sẻ về việc nói đến chiến tranh với hai con của ông, hiện đang là sinh viên đại học và đều là công dân Ukraine:

\”Các cháu đều cảm nhận được hết. Không hoảng loạn, rất bình tĩnh và thực hiện các động tác hay cách thức tự cứu khi hỏa hoạn, cháy nổ mà chúng được học ở trường. Các cháu đọc rất nhiều về chiến tranh VN và nói đây là trải nghiệm khó quên. Chúng có căm hờn hành động này của giới cầm quyền Nga nhưng không hề có sự hằn thù dân tộc, tức không hề căm ghét người dân Nga một cách cực đoan mà chỉ phẫn nộ với kẻ trực tiếp ném bom Ukraine thôi.\”

Trên Facebook cá nhân, ông Tuyen Nguyensy viết: \”Ngày 6 – Chúng tôi còn sống!\”

Ông nói, đó là một trong những mẩu tin nhắn trong các nhóm chat Viber, Zalo… của anh em, bạn bè đồng hương người Việt ở Ukraine trong những ngày khốc liệt này.

\”Sau một đêm thấp thỏm đầy âu lo thiếu ngủ thì sáng dậy nhắn tin cho nhau thăm hỏi nắm bắt tình hình. Hiện không có thiệt hại về người trong cộng đồng Việt Nam khoảng 7-8.000 người trên cả nước nhưng nhà thì có 2 người bị pháo kích – 1 căn hộ trong chung cư và 1 nhà vườn rất đẹp ở ngoại ô Kiev.

\”Đêm qua quanh hoặc bên trong các TP lớn như Kiev, Khacov, Odessa, Chernhigov…đều diễn ra những trận đánh ác liệt và bị pháo kích bằng tên lửa hành trình \”Smech\”, \”Grad\”, bom chùm…và thậm chí 3 quả tên lửa khủng Iskander (tầm bắn đến 500km) được phóng từ Mozur (Belorus). Các TP bị vây hãm đến thời điểm này vẫn đứng vững, quân đội UKRAINE vẫn đánh bật kẻ địch và ks các sân bay quan trọng – mục tiêu của quân địch hòng sử dụng làm nơi đổ bộ quân chi viện. Một thành phố biển phía Nam Berdian rơi vào tay giặc. Thành phố này có duy nhất 1 gia đình Việt Nam sinh sống, hiện họ vẫn an toàn. 1 TP nhỏ khác thuộc tỉnh Khacov sát biên giới Nga cũng thất thủ do thị trưởng thuộc dạng \’Nga gian\’ tự nộp cho quân chiếm đóng.\”

\”Thật vô cùng cảm động vào những khoảnh khắc nguy cấp này có vô cùng nhiều cuộc gọi điện, nhắn tin của bạn bè, người thân từ khắp nơi trên thế giới, thậm chí có nhiều người chưa hề gặp. Các tổ chức thiện nguyện, cá nhân người Việt đồng hương từ các nước giáp biên Séc, Slovakia, Hungary, Ba Lan, Moldova, Romania… liên tục nhắn tin bày tỏ sẵn sàng trợ giúp và họ đã lo sẵn chỗ ở, chăn ấm, đồ ăn. Các ĐSQ VN tại Romania, Hung, Ukraine… đều công bố điện thoại nóng khi cần trợ giúp và yêu cầu lập danh sách đồng hương khi di tản sang đó. Tuy nhiên việc vượt qua phong toả là vô cùng rủi ro.

\”Khi viết những dòng này (11:40 ngày 28/02) các thành phố lớn vẫn đang bị pháo kích, ném bom dữ dội. Có lẽ quân Nga vẫn nỗ lực tìm \’chiến thắng\’, gây áp lực để hoà đàm,\” ông Tuyen Nguyensy nhận định.

Ba Lan mở rộng vòng tay

CH Ba Lan được các báo châu Âu ca ngợi trong những ngày qua là đã tổ chức đón người tỵ nạn chiến tranh từ Ukraine vào lãnh thổ của họ qua nhiều cửa khẩu biên giới.

Người tới, chỉ cần được phía Biên phòng Ukraine cho sang, là Ba Lan nhận, kể cả không có giấy tờ và bất kể quốc tịch gì, theo báo Gazeta Wyborcza.

Cao ủy Tỵ nạn LHQ (UNHCR) nói, tính đến ngày 27/02/2022 có hơn 120 nghìn người tỵ nạn từ Ukraine đã bỏ đi khỏi nước này sau cuộc xâm lăng của Nga hôm thứ Năm tuần trước.

Cùng thời gian, các báo Ba Lan cho hay Ba Lan đón ít nhất 115 nghìn trong con số nêu trên, chủ yếu qua cửa khẩu Medyka.

Tại đây, hàng người và xe kéo dài nhiều cây số hình thành mấy ngày qua, và tuyến xe lửa cũng đầy ứ người tỵ nạn.

Tình trạng của những người đã sang được đất Ba Lan qua các cửa khẩu cũng khác nhau.

Gần như tất cả người Ukraine đều hoặc được đón bởi dân Ba Lan, các nhóm thiện nguyện chở xe miễn phí (tàu hỏa Ba Lan không lấy tiền vé cho mọi người tỵ nạn), và có địa chỉ ở Ba Lan hoặc các nước khác để đi tiếp.

Nhưng người châu Á, châu Phi thì thường bị kẹt lại như tờ Gazeta Wyborcza tường thuật từ Karczow.

Tại một khu tạm cư của Karczow, số chỗ cho 2000 người nay đã đầy tới 60%.

Báo này, trong bài của Michal Olszewski ngày 27/02 nói người Pakistan, Cameroon, Afghanistan… kêu ca rằng khi ở phía Ukraine, họ bị đối xử tệ, miệt thị chủng tộc hoặc vòi vĩnh tiền hối lộ.

Từ phản ánh của các trang tiếng Việt trên Facebook ở Ba Lan như Uwaga, có vẻ người Việt Nam chạy khỏi Ukraine không rơi vào cảnh đó vì tìm đến các mối người Việt bên Ba Lan để đi tiếp.

Trang này cho hay từ hôm 26/02, cộng đồng Việt tại Ba Lan đóng góp một căn lều cung cấp hàng ở cửa khẩu Zosin-Uscilug, với hai người Ukraine, hai Ba Lan và hai Việt Nam túc trực để trợ giúp người tỵ nạn. (Các bạn có thể tham khảo trang Uwaga -Người Việt ở Ba Lan để biết thêm thông tin).

Tại Hungary, Hiệp hội người Việt Nam tại Hungary hôm 26/2/2022 cũng họp và đã ra thông báo chính thức về việc hỗ trợ, giúp đỡ người Việt Nam từ Ukraine sang lánh nạn tại Hungary.

Các thông tin trên trang Facebook của Hiệp hội có nhiều comment của bà con VN sẵn sàng trợ giúp kể cả mời đồng bào Việt từ Ukraine về chia sẻ chỗ ở.

Ví dụ, bạn Dang Muoi viết: \”Em có nhà có thể ở 4 người trong vòng 1 tháng nếu cần hơn em sẽ tính các bác nhé.\”

Vấn đề chung, tuy thế, là chặng đường khá dài và bất trắc cho người tỵ nạn từ các vùng chiến sự ở Ukraine tới biên giới các nước EU như Hungary, Ba Lan.